Thị trường 5 “ĐỐT TRE” MỚI CỦA VC CORP.
Sau “mùa ngủ đông” năm ngoái, các công cụ tìm kiếm (search engine) thuần Việt đã bắt đầu “tan băng” và tung ra hàng loạt “chiêu thức” mới để lôi kéo người dùng. Ấn tượng nhất trong số này có lẽ chính là sự kiện Công ty Cổ phần Truyền thông Việt Nam – chủ nhân của search engine nổi tiếng Baamboo - vừa đồng loạt ra mắt đến 5 dịch vụ mới về search và nội dung bao gồm Baamboo Bản Địa, Baamboo Tra Từ, CafeF, Kênh 14, và Game K, trong nỗ lực hiện thực hóa câu chuyện cổ tích “cây tre trăm đốt”…
… Nếu xét về bề dày lịch sử, thì các doanh nghiệp Việt Nam cũng đã có hơn một thập kỷ thử sức với cái nghề làm search engine. Tuy nhiên, ngoại trừ thời điểm lần đầu tiên ra mắt người dùng vào năm 1997 và giai đoạn nửa cuối của năm 2007, phần lớn thời gian còn lại là rất mờ nhạt bởi lẽ các dự án xây dựng công cụ tìm kiếm thuần Việt hồi ấy đã vấp phải những thách thức không dễ vượt qua, đặc biệt là vấn đề kinh phí và công nghệ. Trong đôi ba năm trở lại đây, làn sóng đầu tư nước ngoài đã giúp khai thông gần như triệt để những bế tắc nói trên. Điều này đã phần nào lý giải cho hiện tượng bùng nổ các công cụ tìm kiếm thuần Việt vào cuối năm ngoái.
Nhưng một lần nữa, thách thức lớn hơn đã xuất hiện. Ngoài sự hiện diện của ông trùm Google, đó là sự cạnh tranh quyết liệt trên mọi mặt trận giữa hàng chục search engine Việt không chỉ vì bản năng sinh tồn, mà còn hướng đến mục tiêu tạo nên giá trị khác biệt rõ nét trong mắt người dùng. Nếu không thay đổi phương thức tiếp cận đối tượng, thì tất cả các search engine thuần Việt có thể sẽ phải đi theo vết xe đổ mà các bậc đàn anh đã từng nếm trải. Dường như VC Corp. sớm nhận ra quy luật khắc nghiệt này, nên đã âm thầm phát triển từ khá lâu và đến thời điểm cực kỳ nhạy cảm này họ mới đồng loạt tung ra 5 “quân át chủ bài”. Liệu rằng động thái nói trên có thể nhanh chóng giúp VC Corp. bứt tốp ra đi khi mà “mùa thu hoạch” (thương mại hóa dịch vụ) đang rất cận kề?
CÔNG NGHỆ SEARCH VIỆT: “MĂNG” ĐÃ SẮP THÀNH “TRE”
Chẳng biết VC Corp. có phải là “đệ tử ruột” của “ông trùm” Google hay không, chỉ thấy “thủ thuật” “chào hàng” của công ty này khá giống với Google. Bằng chứng là việc VC Corp. đã âm thầm ra mắt “búp măng” Baamboo (được nói trại từ chữ Bamboo trong tiếng Anh) bằng đôi ba dòng thông báo ngắn ngủi trên Web site này. Phần lớn thông tin về các tính năng của Baamboo đều do người dùng tự đúc kết sau một thời gian trải nghiệm dịch vụ. Trong buổi đầu ra mắt cư dân mạng, Baamboo chỉ mới tìm kiếm được nhạc và phim. Hôm nay trở lại ghé thăm Web site, bạn sẽ không khỏi bất ngờ trước sự phát triển nhanh chóng của nó. Giờ đây, Baamboo đã được bổ sung thêm tính năng tra cứu từ điển trực tuyến, tìm kiếm tin tức, lưu bút điện tử (blog) và mới đây nhất đó là dịch vụ tìm kiếm địa điểm mang thương hiệu Bản địa – Beta 1 (xem hình).
Thoạt đầu, tôi cứ ngỡ Bản địa – Beta 1 là một công cụ tìm kiếm địa điểm và tra cứu bản đồ thuần túy có nguyên lý và phương pháp khai thác tương tự như ở Địa điểm hay như Tìm nhanh. Tuy nhiên, càng đào sâu vào tính năng của Bản địa – Beta 1, thì tôi mới biết là mình đã nhầm lẫn. Thật ra, đây là một dịch vụ miễn phí cho phép người dùng tìm nhanh một địa điểm nhưng bạn không biết chính xác là có tồn tại hay không tại Hà Nội hoặc TPHCM và trong thời gian tới sẽ hỗ trợ thêm các tỉnh thành bao gồm Hải Phòng, Đà Nẵng, Huế và Cần Thơ. Ví dụ: Bạn muốn kiểm tra xem có máy rút tiền tự động (ATM) của Ngân hàng Đông Á nào không trên đường Trần Quốc Thảo, quận 3, TPHCM. Bạn chỉ cần chọn mục TP Hồ Chí Minh trong hộp Thành phố khác, nhập vào từ khóa là ATM Ngân hàng Đông A trong ô TÌM GÌ và nhập vào từ khóa là Trần Quốc Thảo, quận 3 trong ô Ở ĐÂU rồi nhắp chuột lên nút TÌM KIẾM để xem kết quả với những mọi thông tin có liên quan đến yêu cầu tìm kiếm, kể cả bản đồ và hình ảnh được chụp trực tiếp.
Trong khi với Địa điểm hay Tìm nhanh, chí ít người dùng phải cung cấp đúng địa chỉ cần tìm, thì 2 search engine này mới có thể định vị chính xác vị trí của nơi cần tìm trên bản đồ và hỗ trợ xác lập lộ trình ngắn nhất để tiếp cận địa điểm này. Vì vậy, gọi Địa điểm và Tìm nhanh là “đối tác” của Bản địa – Beta 1 thì đúng hơn. Hiện tại, “đối thủ” duy nhất và cũng là đáng gớm nhất của Bản địa – Beta 1 (nếu chỉ khu biệt trong làng search engine thuần Việt) chính là Sóc bay của NaisCorp. Tuy ra đời sau Sóc bay, nhưng Bản địa – Beta 1 tỏ ra vượt trội hơn về nhiều mặt.
Còn ở phương diện tính hiệu quả, thì Bản địa – Beta 1 rõ ràng là tốt hơn vì cho phép người dùng sử dụng hơn một tiêu chí tìm kiếm (chủng loại địa điểm cần tìm, tên đường, tên quận và tên tỉnh thành) để thu hẹp kết quả tìm kiếm nhằm gia tăng độ chính xác cũng như tiết kiệm được nhiều thời gian hơn cho việc chọn lọc thông tin. Cả Sóc bay lẫn Bản địa – Beta 1 đều hỗ trợ tính năng định vị nơi cần tìm trên bản đồ 2D. Nhưng trên thực tế, Sóc bay không phát triển cơ sở dữ liệu thông tin địa lý, mà vay mượn từ thư viện bản đồ của Bản địa – Beta 1 mỗi khi cần trích dẫn. Vì vậy, sẽ chẳng có gì là ngạc nhiên nếu như bạn được chuyển sang trang định vị bản đồ của Bản địa – Beta 1 dù rằng bạn đang sử dụng dịch vụ của Sóc bay. Hơn thế, Bản địa – Beta 1 còn cho phép bạn chia sẻ (chức năng Gởi email cho bạn bè) hoặc lưu lại kết quả tìm kiếm để thuận tiện và tiết kiệm hơn trong những lần sử dụng về sau này (phối hợp khai thác các chức năng Đánh dấu, Sưu tập và Lưu vào tài khoản).
Bản địa – Beta 1 cũng là dự án được VC Corp. đầu tư rất mạnh khi bỏ ra hơn 2 năm để xây dựng và hiện tại dịch vụ này đã lưu trữ được thông tin của trên 500.000 địa chỉ. Điều đáng chú ý ở đây là dữ liệu có thật 100%, được thu thập bởi đội ngũ cộng tác viên, chính chủ dịch vụ cung cấp và do người dùng đóng góp. Lượng dữ liệu này được biết là lớn gấp 10 lần tổng dữ liệu địa điểm có trên internet trước đó. Tuy nhiên, Bản địa – Beta 1 đã rất thận trọng khi đưa ra khuyến cáo với người dùng rằng trong một số trường hợp, bản đồ có thể sẽ không chính xác đến 100%. Ngoài ra, Bản địa – Beta 1 còn kêu gọi và khuyến khích cộng đồng người dùng gửi thông báo ngay khi phát hiện có thông tin nào đấy đăng sai. Bạn cũng có thể gởi đăng câu hỏi để tìm kiếm một địa điểm cụ thể mà Bản địa – Beta 1 không có trong cơ sở dữ liệu. Nếu may mắn, thì bạn sẽ nhận được những câu trả lời từ chính những người dùng khác trong mục HỎI KINH NGHIỆM và DỊCH VỤ KHÁC. Menu DANH MỤC nằm ở bên trái trang Web sẽ liệt kê các dịch vụ mới nhất và được quan tâm nhất trong thư viện của Bản địa – Beta 1 và được tập hợp theo 13 nhóm bao gồm ĂN, UỐNG, GIẢI TRÍ, MUA SẮM, KHÁCH SẠN, HỌC TẬP, Y TẾ, LÀM ĐẸP, VĂN HÓA, THỂ THAO, DV GIA ĐÌNH, DOANH NGHIỆP và CƠ QUAN TỔ CHỨC. Bản địa – Beta 1 cho phép người dùng khai thác ngay dịch vụ. Nhưng để thụ hưởng được mọi tính năng cao cấp của Bản địa – Beta 1, bạn cần đăng ký cho mình một tài khoản người dùng miễn phí tại địa chỉ này.
Mặc dù đã rất cố gắng, nhưng phiên bản Beta 1 của Bản địa vẫn còn tồn tại một số hạn chế mà Baamboo nên đưa vào bản kiểm định (check list) để phát triển tốt hơn cho phiên bản kế tiếp. Thứ nhất, tuy Bản địa – Beta 1 có tiêu chí tìm kiếm đa dạng và phong phú hơn so với Sóc bay, song tính chính xác và mức độ ưu tiên hiển thị kết quả so với từ khóa (mẫu ghi giống với từ khóa nhất phải được xuất hiện ở vị trí đầu tiên trong danh sách), đôi lúc, còn chưa thật ấn tượng. Tôi đã thử sử dụng từ khóa là ATM Ngân hàng Đông Á, thì trong danh sách liệt kê kết quả tìm kiếm của Bản địa – Beta 1 vẫn còn xuất hiện những mẫu ghi không có liên quan tuyệt đối với máy rút tiền tự động của Ngân hàng Đông Á!
Ngay trong buổi đầu thành lập, Baamboo Tra từ đã đưa vào sử dụng đến 5 bộ từ điển bao gồm Anh – Việt, Việt – Anh, Pháp - Việt, Việt – Pháp và Việt – Việt. Tuy nhiên, cơ sở dữ liệu để phục vụ cho tính năng tra cứu từ điển trực tuyến còn bị động và thiếu thốn về nhiều thứ. Còn trong phiên bản mới nhất (Alpha 2), Baamboo Tra từ đã mạnh mẽ hơn khi mua bản quyền khai thác toàn bộ nội dung của Từ điển tiếng Việt 2008 do cố giáo sư Hoàng Phê cùng Trung tâm Từ điển học Vietlex biên soạn bao gồm 41.271 mục từ, 48.722 nghĩa, 57.172 ví dụ cùng nhiều phụ lục phong phú và một số tranh ảnh màu minh họa. Baamboo Tra từ còn được tích hợp tính năng gợi ý tra từ thông minh (rất giống với tính năng Search Assist của Yahoo! Search). Nghĩa là, bạn chỉ cần nhập vào đôi ba ký tự đầu tiên là Baamboo Tra từ sẽ liệt kê ngay danh sách những từ khóa có liên quan để bạn chọn nhanh. Người dùng còn được phép tham gia biên soạn từ mới, hiệu chỉnh từ cũ, thảo luận các đề tài có liên quan đến ngôn ngữ học và đăng câu hỏi hoặc thắc mắc trong suốt quá trình sử dụng dịch vụ. Không những vậy, điểm khác biệt của Baamboo Tra từ là việc những người đang cùng tra cứu có thể trao đổi, thảo luận và hỏi đáp, tương tác trực tiếp với nhau.
VÀ 3 GƯƠNG MẶT MỚI TOANH
Ba dịch vụ còn lại của VC Corp. trong đợt “khai hỏa” lần này cũng khá thú vị đó là Web site CafeF.vn (kênh thông tin cập nhật chuyên sâu về thị trường tài chính, ngân hàng, bất động sản và chứng khoán tại Việt Nam, đặc biệt là các cổ phiếu đang được niêm yết trên 2 sàn: TPHCM và Hà Nội), Web site Kenh14.vn (mạng thông tin tương tác dành cho thanh thiếu niên) và Web site GameK.vn (cổng thông tin mang phong cách tất cả trong một dành cho game thủ). Liệu đây có phải là những nước cờ rất mạo hiểm của VC Corp. hay không bởi lẽ tất cả đều rơi vào “bảng tử thần”. Những dịch vụ như CafeF.vn và GameK.vn hiện đang có rất nhiều trên Internet.
Kenh14.vn cũng là một dự án đầy thử thách bởi lẽ hiện tại vẫn chưa có một Web site chuyên sâu nào dành riêng cho độ tuổi này. Vì vậy, VC Corp. đã phải nỗ lực mày mò để tìm kiếm phương thức tiếp cận hợp lý. Về cơ bản, nội dung trên Kenh14.vn đã được chọn lọc và biên tập khá kỹ. Song vẫn còn một số điểm mà VC Corp. phải thật sự lưu tâm hơn đó là ngôn ngữ chuyển tải thông tin (kể cả cách đặt tên cho chuyên mục), đồng thời nỗ lực hơn nữa trong việc kêu gọi các bậc phụ huynh tương tác với giới trẻ.
Vẫn còn quá sớm để đi đến kết luận sau cùng. Nhưng ngay từ màn trình diễn đầu tiên, VC Corp. cũng đã phần nào tạo lập được bản sắc riêng cho 3 Web site này: tính chuyên sâu về mặt nội dung, thông tin tương tác đa chiều, sự đa dạng và năng lực tổng hợp thông tin từ nhiều nguồn đáng tin cậy.
… Tuy tách bạch rất rõ ràng về mặt chức năng và đối tượng phục vụ, song tất cả 5 dịch vụ mới của VC Corp. đều chia sẻ cùng một bộ thuộc tính: “bản địa hóa trong tìm kiếm, chuyên sâu hoá về nội dung, cụ thể hóa đối tượng thụ hưởng, đơn giản hóa ở khía cạnh sử dụng và hiện đại hóa về mặt tính năng cao cấp”. Chính sự thay đổi quan trọng này trong toàn bộ chiến lược kinh doanh đã giúp VC Corp. tiến nhanh hơn trên con đường thương mại hóa bởi lẽ họ đang dung hòa được lợi ích cho tất cả: của bản thân công ty, của người dùng đầu cuối và của các doanh nghiệp tham gia đăng tin.
LÊ NGUYỄN BẢO NGUYÊN
