Thursday, May 29, 2008

5 "đốt tre" mới của VC Corp.

Thị trường

5 “ĐỐT TRE” MỚI CỦA VC CORP.

Sau “mùa ngủ đông” năm ngoái, các công cụ tìm kiếm (search engine) thuần Việt đã bắt đầu “tan băng” và tung ra hàng loạt “chiêu thức” mới để lôi kéo người dùng. Ấn tượng nhất trong số này có lẽ chính là sự kiện Công ty Cổ phần Truyền thông Việt Nam – chủ nhân của search engine nổi tiếng Baamboo - vừa đồng loạt ra mắt đến 5 dịch vụ mới về search và nội dung bao gồm Baamboo Bản Địa, Baamboo Tra Từ, CafeF, Kênh 14, và Game K, trong nỗ lực hiện thực hóa câu chuyện cổ tích “cây tre trăm đốt”…

… Nếu xét về bề dày lịch sử, thì các doanh nghiệp Việt Nam cũng đã có hơn một thập kỷ thử sức với cái nghề làm search engine. Tuy nhiên, ngoại trừ thời điểm lần đầu tiên ra mắt người dùng vào năm 1997 và giai đoạn nửa cuối của năm 2007, phần lớn thời gian còn lại là rất mờ nhạt bởi lẽ các dự án xây dựng công cụ tìm kiếm thuần Việt hồi ấy đã vấp phải những thách thức không dễ vượt qua, đặc biệt là vấn đề kinh phí và công nghệ. Trong đôi ba năm trở lại đây, làn sóng đầu tư nước ngoài đã giúp khai thông gần như triệt để những bế tắc nói trên. Điều này đã phần nào lý giải cho hiện tượng bùng nổ các công cụ tìm kiếm thuần Việt vào cuối năm ngoái.

Nhưng một lần nữa, thách thức lớn hơn đã xuất hiện. Ngoài sự hiện diện của ông trùm Google, đó là sự cạnh tranh quyết liệt trên mọi mặt trận giữa hàng chục search engine Việt không chỉ vì bản năng sinh tồn, mà còn hướng đến mục tiêu tạo nên giá trị khác biệt rõ nét trong mắt người dùng. Nếu không thay đổi phương thức tiếp cận đối tượng, thì tất cả các search engine thuần Việt có thể sẽ phải đi theo vết xe đổ mà các bậc đàn anh đã từng nếm trải. Dường như VC Corp. sớm nhận ra quy luật khắc nghiệt này, nên đã âm thầm phát triển từ khá lâu và đến thời điểm cực kỳ nhạy cảm này họ mới đồng loạt tung ra 5 “quân át chủ bài”. Liệu rằng động thái nói trên có thể nhanh chóng giúp VC Corp. bứt tốp ra đi khi mà “mùa thu hoạch” (thương mại hóa dịch vụ) đang rất cận kề?

CÔNG NGHỆ SEARCH VIỆT: “MĂNG” ĐÃ SẮP THÀNH “TRE”

Chẳng biết VC Corp. có phải là “đệ tử ruột” của “ông trùm” Google hay không, chỉ thấy “thủ thuật” “chào hàng” của công ty này khá giống với Google. Bằng chứng là việc VC Corp. đã âm thầm ra mắt “búp măng” Baamboo (được nói trại từ chữ Bamboo trong tiếng Anh) bằng đôi ba dòng thông báo ngắn ngủi trên Web site này. Phần lớn thông tin về các tính năng của Baamboo đều do người dùng tự đúc kết sau một thời gian trải nghiệm dịch vụ. Trong buổi đầu ra mắt cư dân mạng, Baamboo chỉ mới tìm kiếm được nhạc và phim. Hôm nay trở lại ghé thăm Web site, bạn sẽ không khỏi bất ngờ trước sự phát triển nhanh chóng của nó. Giờ đây, Baamboo đã được bổ sung thêm tính năng tra cứu từ điển trực tuyến, tìm kiếm tin tức, lưu bút điện tử (blog) và mới đây nhất đó là dịch vụ tìm kiếm địa điểm mang thương hiệu Bản địa – Beta 1 (xem hình).


Thoạt đầu, tôi cứ ngỡ Bản địa – Beta 1 là một công cụ tìm kiếm địa điểm và tra cứu bản đồ thuần túy có nguyên lý và phương pháp khai thác tương tự như ở Địa điểm hay như Tìm nhanh. Tuy nhiên, càng đào sâu vào tính năng của Bản địa – Beta 1, thì tôi mới biết là mình đã nhầm lẫn. Thật ra, đây là một dịch vụ miễn phí cho phép người dùng tìm nhanh một địa điểm nhưng bạn không biết chính xác là có tồn tại hay không tại Hà Nội hoặc TPHCM và trong thời gian tới sẽ hỗ trợ thêm các tỉnh thành bao gồm Hải Phòng, Đà Nẵng, Huế và Cần Thơ. Ví dụ: Bạn muốn kiểm tra xem có máy rút tiền tự động (ATM) của Ngân hàng Đông Á nào không trên đường Trần Quốc Thảo, quận 3, TPHCM. Bạn chỉ cần chọn mục TP Hồ Chí Minh trong hộp Thành phố khác, nhập vào từ khóa là ATM Ngân hàng Đông A trong ô TÌM GÌ và nhập vào từ khóa là Trần Quốc Thảo, quận 3 trong ô Ở ĐÂU rồi nhắp chuột lên nút TÌM KIẾM để xem kết quả với những mọi thông tin có liên quan đến yêu cầu tìm kiếm, kể cả bản đồ và hình ảnh được chụp trực tiếp.

Trong khi với Địa điểm hay Tìm nhanh, chí ít người dùng phải cung cấp đúng địa chỉ cần tìm, thì 2 search engine này mới có thể định vị chính xác vị trí của nơi cần tìm trên bản đồ và hỗ trợ xác lập lộ trình ngắn nhất để tiếp cận địa điểm này. Vì vậy, gọi Địa điểmTìm nhanh là “đối tác” của Bản địa – Beta 1 thì đúng hơn. Hiện tại, “đối thủ” duy nhất và cũng là đáng gớm nhất của Bản địa – Beta 1 (nếu chỉ khu biệt trong làng search engine thuần Việt) chính là Sóc bay của NaisCorp. Tuy ra đời sau Sóc bay, nhưng Bản địa – Beta 1 tỏ ra vượt trội hơn về nhiều mặt.

Còn ở phương diện tính hiệu quả, thì Bản địa – Beta 1 rõ ràng là tốt hơn vì cho phép người dùng sử dụng hơn một tiêu chí tìm kiếm (chủng loại địa điểm cần tìm, tên đường, tên quận và tên tỉnh thành) để thu hẹp kết quả tìm kiếm nhằm gia tăng độ chính xác cũng như tiết kiệm được nhiều thời gian hơn cho việc chọn lọc thông tin. Cả Sóc bay lẫn Bản địa – Beta 1 đều hỗ trợ tính năng định vị nơi cần tìm trên bản đồ 2D. Nhưng trên thực tế, Sóc bay không phát triển cơ sở dữ liệu thông tin địa lý, mà vay mượn từ thư viện bản đồ của Bản địa – Beta 1 mỗi khi cần trích dẫn. Vì vậy, sẽ chẳng có gì là ngạc nhiên nếu như bạn được chuyển sang trang định vị bản đồ của Bản địa – Beta 1 dù rằng bạn đang sử dụng dịch vụ của Sóc bay. Hơn thế, Bản địa – Beta 1 còn cho phép bạn chia sẻ (chức năng Gởi email cho bạn bè) hoặc lưu lại kết quả tìm kiếm để thuận tiện và tiết kiệm hơn trong những lần sử dụng về sau này (phối hợp khai thác các chức năng Đánh dấu, Sưu tập và Lưu vào tài khoản).

Bản địa – Beta 1 cũng là dự án được VC Corp. đầu tư rất mạnh khi bỏ ra hơn 2 năm để xây dựng và hiện tại dịch vụ này đã lưu trữ được thông tin của trên 500.000 địa chỉ. Điều đáng chú ý ở đây là dữ liệu có thật 100%, được thu thập bởi đội ngũ cộng tác viên, chính chủ dịch vụ cung cấp và do người dùng đóng góp. Lượng dữ liệu này được biết là lớn gấp 10 lần tổng dữ liệu địa điểm có trên internet trước đó. Tuy nhiên, Bản địa – Beta 1 đã rất thận trọng khi đưa ra khuyến cáo với người dùng rằng trong một số trường hợp, bản đồ có thể sẽ không chính xác đến 100%. Ngoài ra, Bản địa – Beta 1 còn kêu gọi và khuyến khích cộng đồng người dùng gửi thông báo ngay khi phát hiện có thông tin nào đấy đăng sai. Bạn cũng có thể gởi đăng câu hỏi để tìm kiếm một địa điểm cụ thể mà Bản địa – Beta 1 không có trong cơ sở dữ liệu. Nếu may mắn, thì bạn sẽ nhận được những câu trả lời từ chính những người dùng khác trong mục HỎI KINH NGHIỆM và DỊCH VỤ KHÁC. Menu DANH MỤC nằm ở bên trái trang Web sẽ liệt kê các dịch vụ mới nhất và được quan tâm nhất trong thư viện của Bản địa – Beta 1 và được tập hợp theo 13 nhóm bao gồm ĂN, UỐNG, GIẢI TRÍ, MUA SẮM, KHÁCH SẠN, HỌC TẬP, Y TẾ, LÀM ĐẸP, VĂN HÓA, THỂ THAO, DV GIA ĐÌNH, DOANH NGHIỆP và CƠ QUAN TỔ CHỨC. Bản địa – Beta 1 cho phép người dùng khai thác ngay dịch vụ. Nhưng để thụ hưởng được mọi tính năng cao cấp của Bản địa – Beta 1, bạn cần đăng ký cho mình một tài khoản người dùng miễn phí tại địa chỉ này.

Mặc dù đã rất cố gắng, nhưng phiên bản Beta 1 của Bản địa vẫn còn tồn tại một số hạn chế mà Baamboo nên đưa vào bản kiểm định (check list) để phát triển tốt hơn cho phiên bản kế tiếp. Thứ nhất, tuy Bản địa – Beta 1 có tiêu chí tìm kiếm đa dạng và phong phú hơn so với Sóc bay, song tính chính xác và mức độ ưu tiên hiển thị kết quả so với từ khóa (mẫu ghi giống với từ khóa nhất phải được xuất hiện ở vị trí đầu tiên trong danh sách), đôi lúc, còn chưa thật ấn tượng. Tôi đã thử sử dụng từ khóa là ATM Ngân hàng Đông Á, thì trong danh sách liệt kê kết quả tìm kiếm của Bản địa – Beta 1 vẫn còn xuất hiện những mẫu ghi không có liên quan tuyệt đối với máy rút tiền tự động của Ngân hàng Đông Á!

Ngay trong buổi đầu thành lập, Baamboo Tra từ đã đưa vào sử dụng đến 5 bộ từ điển bao gồm Anh – Việt, Việt – Anh, Pháp - Việt, Việt – Pháp và Việt – Việt. Tuy nhiên, cơ sở dữ liệu để phục vụ cho tính năng tra cứu từ điển trực tuyến còn bị động và thiếu thốn về nhiều thứ. Còn trong phiên bản mới nhất (Alpha 2), Baamboo Tra từ đã mạnh mẽ hơn khi mua bản quyền khai thác toàn bộ nội dung của Từ điển tiếng Việt 2008 do cố giáo sư Hoàng Phê cùng Trung tâm Từ điển học Vietlex biên soạn bao gồm 41.271 mục từ, 48.722 nghĩa, 57.172 ví dụ cùng nhiều phụ lục phong phú và một số tranh ảnh màu minh họa. Baamboo Tra từ còn được tích hợp tính năng gợi ý tra từ thông minh (rất giống với tính năng Search Assist của Yahoo! Search). Nghĩa là, bạn chỉ cần nhập vào đôi ba ký tự đầu tiên là Baamboo Tra từ sẽ liệt kê ngay danh sách những từ khóa có liên quan để bạn chọn nhanh. Người dùng còn được phép tham gia biên soạn từ mới, hiệu chỉnh từ cũ, thảo luận các đề tài có liên quan đến ngôn ngữ học và đăng câu hỏi hoặc thắc mắc trong suốt quá trình sử dụng dịch vụ. Không những vậy, điểm khác biệt của Baamboo Tra từ là việc những người đang cùng tra cứu có thể trao đổi, thảo luận và hỏi đáp, tương tác trực tiếp với nhau.

VÀ 3 GƯƠNG MẶT MỚI TOANH

Ba dịch vụ còn lại của VC Corp. trong đợt “khai hỏa” lần này cũng khá thú vị đó là Web site CafeF.vn (kênh thông tin cập nhật chuyên sâu về thị trường tài chính, ngân hàng, bất động sản và chứng khoán tại Việt Nam, đặc biệt là các cổ phiếu đang được niêm yết trên 2 sàn: TPHCM và Hà Nội), Web site Kenh14.vn (mạng thông tin tương tác dành cho thanh thiếu niên) và Web site GameK.vn (cổng thông tin mang phong cách tất cả trong một dành cho game thủ). Liệu đây có phải là những nước cờ rất mạo hiểm của VC Corp. hay không bởi lẽ tất cả đều rơi vào “bảng tử thần”. Những dịch vụ như CafeF.vnGameK.vn hiện đang có rất nhiều trên Internet.

Kenh14.vn cũng là một dự án đầy thử thách bởi lẽ hiện tại vẫn chưa có một Web site chuyên sâu nào dành riêng cho độ tuổi này. Vì vậy, VC Corp. đã phải nỗ lực mày mò để tìm kiếm phương thức tiếp cận hợp lý. Về cơ bản, nội dung trên Kenh14.vn đã được chọn lọc và biên tập khá kỹ. Song vẫn còn một số điểm mà VC Corp. phải thật sự lưu tâm hơn đó là ngôn ngữ chuyển tải thông tin (kể cả cách đặt tên cho chuyên mục), đồng thời nỗ lực hơn nữa trong việc kêu gọi các bậc phụ huynh tương tác với giới trẻ.

Vẫn còn quá sớm để đi đến kết luận sau cùng. Nhưng ngay từ màn trình diễn đầu tiên, VC Corp. cũng đã phần nào tạo lập được bản sắc riêng cho 3 Web site này: tính chuyên sâu về mặt nội dung, thông tin tương tác đa chiều, sự đa dạng và năng lực tổng hợp thông tin từ nhiều nguồn đáng tin cậy.

… Tuy tách bạch rất rõ ràng về mặt chức năng và đối tượng phục vụ, song tất cả 5 dịch vụ mới của VC Corp. đều chia sẻ cùng một bộ thuộc tính: “bản địa hóa trong tìm kiếm, chuyên sâu hoá về nội dung, cụ thể hóa đối tượng thụ hưởng, đơn giản hóa ở khía cạnh sử dụng và hiện đại hóa về mặt tính năng cao cấp”. Chính sự thay đổi quan trọng này trong toàn bộ chiến lược kinh doanh đã giúp VC Corp. tiến nhanh hơn trên con đường thương mại hóa bởi lẽ họ đang dung hòa được lợi ích cho tất cả: của bản thân công ty, của người dùng đầu cuối và của các doanh nghiệp tham gia đăng tin.

LÊ NGUYỄN BẢO NGUYÊN

"Đãi" ảnh tìm... "vàng"

Thị trường

“ĐÃI” ẢNH TÌM… “VÀNG”

Gần như không có một nguồn thu đáng kể nào từ việc cung cấp dịch vụ để bù đắp chi phí hoạt động, song với tất cả những “nước cờ” đang đi, VinaAnh.com – dịch vụ ảnh số trực tuyến thuần Việt đầu tiên – muốn chứng minh rằng họ hoàn toàn có thể thu hoạch được rất nhiều thứ đằng sau những bức ảnh tưởng như chỉ có giá trị về mặt nghệ thuật. Tại buổi trò chuyện mới đây với PC World Vietnam, ông Nguyễn Trọng Nghĩa – Giám đốc điều hành Dự án VinaAnh.com (thuộc quyền sở hữu của Công ty VinNet Group) – đã phần nào tiết lộ kế hoạch biến “bạc cắc” thành “tiền vàng” của VinaAnh.comtrong thời gian tới.

* PC World Vietnam: Thị trường dịch vụ ảnh số trực tuyến hoàn vũ ngày càng trở nên khốc liệt hơn ở tính cạnh tranh giữa các nhà cung cấp. VinNet Group có quá mạo hiểm hay không khi dốc toàn lực cho dự án VinaAnh.com ngay trong thời điểm cực kỳ nhạy cảm này?

- Ông Nguyễn Trọng Nghĩa: Trước khi nói về cơ hội dành cho VinaAnh.com, chúng tôi xin được phép điểm lại những mốc son lịch sử của thị trường này. Thật ra, nhu cầu lưu trữ và chia sẻ ảnh số trực tuyến đã xuất hiện từ rất lâu. Tiền thân của dịch vụ này chính là khả năng đính kèm các tập tin ảnh số qua thư điện tử. Tuy nhiên, nó chỉ thực sự bùng nổ kể từ thời điểm thế giới chuyển sang sử dụng kết nối Internet băng rộng. Và đến hôm nay, dịch vụ ảnh số trực tuyến đã tiến hóa đến mức khó tin. Xét đến yếu tố thương mại hóa, dịch vụ này được chia làm 3 loại: miễn phí, có thu hoặc cả hai. Còn đứng ở góc độ nội dung, thì dịch vụ ảnh số trực tuyến sẽ có 2 nhóm: chuyên biệt (đơn năng) hoặc đa năng. Mặc dù hiện có rất đông các nhà cung cấp dịch vụ ảnh số trực tuyến cũng như khả năng “đi tắt đón đầu” và “đi sau về trước” của VinaAnh.com là rất khó, song VinNet Group vẫn tự tin và lạc quan khi đầu tư vào dự án này bởi vì 3 nguyên nhân sau đây. Thứ nhất, càng ngày càng có nhiều người dùng trong nước sử dụng máy ảnh số. Những nhu cầu có liên quan theo đó cũng gia tăng. Tuy nhiên, do bị hạn chế về vốn từ Anh ngữ, nên đa phần trong số này đều gặp phải khó khăn khi sử dụng các dịch vụ chia sẻ ảnh số trực tuyến của nước ngoài. Thứ hai, dịch vụ ảnh số trực tuyến hoàn vũ hiện đang có dấu hiệu bão hòa về mặt công nghệ. Đây chính là thời điểm lý tưởng nhất để công nghệ Việt Nam trong lĩnh vực này có thể đạt đến trình độ ngang ngửa với thế giới. Cuối cùng, vì là người đi sau, cho nên chúng tôi hoàn toàn có thể rút ngắn thời gian phát triển sản phẩm cũng như hạn chế rủi ro đến mức tối đa do được tham khảo rất nhiều mô hình kinh doanh từ trước đó.

* Liệu VinaAnh.com có thể “dụ khị” được người dùng Việt Nam khi mà đa phần trong số này đều đã có nhiều năm gắn bó với các dịch vụ chia sẻ ảnh số trực tuyến hàng đầu thế giới, chẳng hạn như Flickr của Yahoo! hay Picasa Web Album của Google?

- Ngoài việc đảm bảo đầy đủ những tính năng tất yếu của một dịch vụ ảnh số trực tuyến, dĩ nhiên, nếu muốn giành giật khách hàng từ tay những người khổng lồ như Yahoo! hay Google, thì VinaAnh.com buộc phải có đối sách hợp lý. Chúng tôi không thể đối đầu trực diện mà chỉ gia tăng khả năng cạnh tranh ở những lĩnh vực mà Yahoo! và Google chưa thực hiện được. Điều này thể hiện rõ nét ở chổ VinaAnh.com có giao diện thuần Việt, tốc độ tải ảnh nhanh, đơn giản trong cách sử dụng, cấp phát dung lượng lưu trữ ảnh số miễn phí thoáng hơn, hỗ trợ chia sẻ ảnh số đa hướng, khả năng phân quyền cao, không ràng buộc về băng thông/thời gian lưu ký ảnh số trên hệ thống máy chủ cũng như luôn luôn bảo đảm tính riêng tư của người dùng. So với các nhà cung cấp của nước ngoài, dịch vụ in ảnh số trực tuyến của chúng tôi cũng thích hợp hơn do có giá cước thấp hơn nhưng tỏ ra linh hoạt hơn trong phương thức thanh toán và giao hàng tận nơi. Trong thời gian qua, nhờ vào chức năng “thần đèn” độc nhất vô nhị của VinaAnh.com, đã có khá nhiều thành viên của VinaAnh.com tự tin di dời toàn bộ ảnh số hiện có của họ trong tài khoản Flickr và Picasa Web Album về tài khoản VinaAnh.com để thuận tiện hơn trong việc quản lý dữ liệu tập trung. Một đặc điểm nữa đã giúp cho VinaAnh.com nhanh chóng chinh phục cảm tình của người dùng chính là việc chúng tôi đã đơn giản hóa mọi thủ tục đăng ký thành viên. Thậm chí, không cần phải đăng ký tài khoản, bạn vẫn có thể sử dụng được dịch vụ VinaAnh.com thông qua tính năng chia sẻ ảnh số tức thời. Hơn thế, VinaAnh.com còn cho phép người dùng biên tập ảnh số trực tuyến – một tính năng mà không có nhiều nhà cung cấp dịch vụ có thể tích hợp thành công (xem hình). Chỉ không đầy 2 tháng kể từ thời điểm chính thức ra mắt người dùng, trung bình mỗi ngày VinaAnh.com đã lưu trữ được trên 10.000 bức ảnh do các thành viên tải lên. Con số này đã ngầm chứng minh rằng chúng tôi đang đi đúng hướng.


* Không thể phủ nhận được những lợi ích thiết thực mà VinaAnh.com đã mang đến cho người dùng Việt Nam. Tuy nhiên, nếu xét đến yếu tố tính tương tác, thì nhiều người cho rằng VinaAnh.com vẫn chưa thật sự thành công. VinNet Group nghĩ sao về nhận định này?

- Trong suốt thời gian vận hành thử nghiệm, chúng tôi cũng đã nhận được những góp ý như vậy từ phía các thành viên. Hầu hết đều tập trung vào một số lỗi phát sinh có liên quan đến hệ thống tính năng cao cấp của VinaAnh.com. Ngay sau khi nhận được những thông tin quý giá này, chúng tôi đã khắc phục hoàn toàn và giải quyết triệt để. Riêng về tính tương tác, chúng tôi cần phải có nhiều thời gian hơn. Để cải thiện, sắp tới VinaAnh.com sẽ tích hợp thêm những tính năng mới, chẳng hạn như cho phép người dùng bình ảnh, mở diễn đàn chuyên về ảnh số, nâng cấp hệ thống thông tin trợ giúp người dùng và đưa hoạt động của dịch vụ in ảnh số trực tuyến đi vào chiều sâu. Nói tóm lại, trong phiên bản kế tiếp, VinaAnh.com sẽ trở thành một mạng xã hội dành cho người chơi ảnh số hơn là một dịch vụ ảnh số trực tuyến thuần túy như hiện nay.

* Mạng xã hội là một khái niệm lớn. Liệu rằng một mình VinaAnh.com có thể “kham” nổi dự án này không?

- Việc nâng tầm VinaAnh.com thành mạng xã hội là một đòi hỏi tất yếu từ nhu cầu thực tế của người dùng. Bản thân chúng tôi cũng nhận ra đây sẽ là một thách thức rất lớn, đòi hỏi phải có sự vào cuộc từ nhiều phía, đặc biệt là các nhà đầu tư và thậm chí cả người dùng đầu cuối. Vì vậy, VinaAnh.com đang rất chủ động chia sẻ cơ hội hợp tác kinh doanh với tất cả những ai quan tâm. Hiện nay, người dùng của chúng tôi đang rất khát các dịch vụ giá trị gia tăng trên nền dịch vụ này, chẳng hạn như xuất bản ảnh số trực tuyến, phục hồi dữ liệu (ảnh số) trực tuyến, blog ảnh, mua/bán ảnh số cá nhân qua mạng, mua sắm các sản phẩm dành cho người chơi ảnh số (máy ảnh, thiết bị lưu trữ di động), các khóa đào tạo về nhiếp ảnh, tìm kiếm ảnh số trên Web site của VinaAnh.com, các ấn phẩm hướng dẫn sử dụng phần mềm xử lý ảnh số, ảnh số cho điện thoại di động, v.v… Rõ ràng là nếu nhận được sự hợp tác của các nhà đầu tư, thì chất lượng của những dịch vụ nói trên sẽ được tăng cường và hấp dẫn hơn. Một khi có được sự hội tụ cần thiết về mặt công nghệ và dịch vụ, thì VinaAnh.com hoàn toàn có thể trở thành “mỏ vàng” cho tất cả.

* Chân thành cảm ơn ông đã dành cho PC World Vietnam buổi trao đổi thú vị này.

LÊ NGUYỄN BẢO NGUYÊN

(lược ghi)

"Thổ địa" điện tử Citinfo

Thị trường

“THỔ ĐỊA” ĐIỆN TỬ CITINFO

Sau Lâm Đồng, Đà Nẵng và Hà Nội, giờ thì đến lượt Cần Thơ muốn thử sức với giấc mơ chế tạo hướng dẫn viên du lịch điện tử (e-tour guide) – mà theo cách nói của người miền Tây đó là những “thổ địa” điện tử. Liệu rằng, lần chinh phục này có thể góp thêm kinh nghiệm trong việc giải quyết bài toán nâng tầm du lịch Việt Nam thông qua con đường số hóa?

“MÀI SẮT” NÊN “KIM”

Nhân chuẩn bị cho Năm du lịch quốc gia “Mekong – Cần Thơ 2008”, Sở Du lịch TP. Cần Thơ đã chọn Công ty TNHH Thông tin Lữ hành Mekong (Metinfo) làm đối tác phát triển các sản phẩm phục vụ cho sự kiện này. Đối với công ty, đây quả thật là một vinh dự và cũng là một cơ hội lớn. Thế là, Metinfo đã tiếp nhận đơn đặt hàng trong niềm vui khôn tả. Tuy nhiên, khó khăn bắt đầu xuất hiện ngay từ những bước đi dò đường đầu tiên…

Ông Trần Kim Đính, Giám đốc Metinfo, kể lại: “Sau gần 18 tháng triển khai dự án, cuối cùng chúng tôi cũng đã thành công. Nhưng trước đó, Metinfo đã phải đánh vật với quỹ thời gian rất hạn hẹp và vô số cản ngại. Ban ngày bận chuyện mưu sinh để nuôi công ty. Đêm đến hoặc khi rảnh việc mới đem Citinfo ra làm tiếp. Có lúc anh em trong công ty không tránh khỏi những tranh cãi nảy lửa vì chưa thống nhất quy trình thực hiện. Rồi đến chuyện chạy đi tìm nguồn cung cấp màn hình cảm ứng hay như phải điên đầu ở khâu viết mã lệnh, xử lý hình ảnh, bày trí nội dung, v.v… Khi sản phẩm bước đầu định hình, chúng tôi vẫn loay hoay trong việc lựa chọn “trang phục” cho “thổ địa” Citinfo vì “áo” nhập đắt gần tiền mua máy! Nhiều lúc nản quá định buông, nhưng rồi cả nhóm an ủi và động viên nhau. Thôi thì ráng thêm tí nữa xem sao! Kết quả là Citinfo đã được khai sinh đúng vào “năm tốt”…”.

Với trạm tra cứu thông tin độc đáo này, người dùng có thể khám phá hấp lực của du lịch Cần Thơ (sắp tới là cả miền Tây) từ… ngón tay trỏ. Chỉ cần chạm nhẹ vào hệ thống menu hiển thị trên màn hình cảm ứng của Citinfo, du khách sẽ được cung cấp ngay mọi thông tin về các tour du lịch sinh thái, văn hóa ẩm thực, đặc nét lịch sử, địa điểm mua sắm, phương tiện đi lại, các cơ quan, tổ chức của địa phương, những khu vui chơi giải trí, đổi tiền/rút tiền, v.v… Ngay trong thời gian triển khai thử nghiệm, đã có 4 công ty du lịch và khách sạn tại TP. Cần Thơ tìm đến Metinfo để xúc tiến ký kết hợp đồng lắp đặt Citinfo. Giá bán khởi điểm dự kiến của một hướng dẫn viên du lịch điện tử (e-tour guide) như thế vào khoảng 5.000 đô-la Mỹ (xem hình).


Trong lần tham quan và kiểm định sản phẩm trước giờ trình làng, ông Đinh Viết Khanh, Giám đốc Sở Du lịch TP. Cần Thơ, đã đánh giá cao nỗ lực của Metinfo và cho rằng, với những hấp lực như thế, mô hình Citinfo hoàn toàn có thể được triển khai trên quy mô lớn theo hướng xã hội hóa đầu tư, không chỉ cho các doanh nghiệp kinh doanh du lịch, mà còn kể cả những lĩnh vực khác có nhu cầu về cung cấp thông tin cho khách hàng theo phong cách hiện đại và tiện lợi hơn.

“MỞ GÓI” CITINFO

Xét về kiểu dáng, Citinfo tỏ ra gọn nhẹ vì thân máy được sản xuất bằng loại nhôm phức hợp. Nó là một chiếc hộp hình chữ nhật (kích cỡ 1,68 x 0,5 x 0,5 m) đặt theo trục đứng và được cách điệu trông như một chiếc lá (của cây dừa nước). Thân máy còn đóng vai trò như một hộp đèn quảng cáo (có thể tùy biến nội dung một cách dễ dàng), đồng thời là kệ đặt các ấn phẩm về du lịch (bản in). Phần đáy của Citinfo chính là nơi đặt CPU. Bên dưới có 4 bánh xe để bạn được dễ dàng hơn trong việc di dời máy. Ở mặt sau của Citinfo cũng có lỗ loa, lỗ thông gió và cửa khóa cổng truy cập dữ liệu.


Nói đến phần cứng, Citinfo sử dụng cấu hình mở. Vì vậy, sẽ không có một đặc tả kỹ thuật mang tính cố định. Tuy nhiên, hiện tại, Metinfo đang có 2 phiên bản Citinfo trong nhà: Indoor M17 và Indoor S17. M17 chính là phiên bản chuẩn, được trang bị màn hình cảm ứng Magic Touch 21 inch, bộ vi xử lý Intel Pentium Dual Core E2140, bo mạch chủ D946GZISSL, bộ nhớ DDRAM PQI 512 MB, ổ đĩa cứng Seagate SATA II 80 GB và hệ thống đa phương tiện. Tuy có cùng cấu hình phần cứng với M17, nhưng S17 có kích cỡ thấp hơn và không có hộp đèn quảng cáo cũng như kệ đặt các ấn phẩm về du lịch.


Còn về phần mềm nhúng, Citinfo sử dụng những ngôn ngữ lập trình mới nhất để phát triển các ứng dụng bao gồm XBAP, XAML, WML, ASP.Net, v.v… Citinfo hỗ trợ cả 2 chế độ cập nhật phần mềm: cập nhật từ xa (thông qua kết nối Internet cố định/không dây) hoặc cập nhập tại chỗ (thông qua kết nối USB). Toàn bộ dữ liệu trên máy đều được mã hóa bằng những kỹ thuật và giải thuật bảo mật tốt nhất hiện nay.

TÍNH CHUYỆN DÀI LÂU

Ông Trần Kim Đính bộc bạch: “Có thể trong mắt nhiều người, Citinfo là một sản phẩm không có gì là “cao siêu”. Nhưng đối với Metinfo, thì đó là cả một sự nỗ lực trong điều kiện thiếu thốn về nhiều mặt. Ngay từ trước khi bắt đầu dự án, chúng tôi đã xác định rõ: Citinfo không phải là một giải pháp mang tính thời vụ (có nghĩa là sau khi kết thúc năm du lịch quốc gia 2008, nó sẽ biến mất), mà xem đây chính là nền tảng vững chãi nhất cho những mục tiêu kinh doanh lớn hơn, rộng hơn và bền vững hơn. Mọi vốn liếng, niềm tin và kỳ vọng đều được chúng tôi ưu tiên dồn hết cho “đứa bé” này. Vì vậy, thử thách vẫn còn rất nhiều ở phía trước”.

Tuy có giá thành thấp hơn rất nhiều so với một số sản phẩm cạnh tranh, song nếu đem so sánh với mặt bằng tài chính chung của các công ty du lịch, nhà hàng và khách sạn tại Đồng bằng sông Cửu Long, thì hiện tại sẽ là rất khó cho Metinfo giành được nhiều hợp đồng lớn. Hơn nữa, khách hàng thường có khuynh hướng cẩn trọng khi chọn mua những sản phẩm mới và đắt tiền. Do đó, để tạo cơ hội dùng thử cũng như góp phần chứng minh giá trị và chất lượng, Metinfo đã quyết định mở thêm dịch vụ cho thuê Citinfo phục vụ triển lãm hoặc hội thảo chuyên đề về du lịch.

Mới đây, dựa trên những góp ý và yêu cầu của khách hàng tiềm năng, Metinfo cũng đã xây dựng thành công một cấu hình mở cho Citinfo. Theo đó, giá thành sản phẩm có thể sẽ được giảm xuống đáng kể, tùy thuộc vào từng đơn đặt hàng cụ thể. Ví dụ, bạn có thể trang bị màn hình CRT hoặc LCD để thay cho màn hình cảm ứng mặc định hoặc tinh giản các linh kiện phần cứng chưa thật sự cần thiết, chẳng hạn như hệ thống in ấn, hệ thống âm thanh, hệ thống nhận dạng và kiểm soát thẻ (mã vạch, RFID), hệ thống phục vụ thoại qua giao thức IP (VoIP), v.v… Nhân dịp ra mắt sản phẩm mới, Metinfo còn khuyến mãi phần mềm tra cứu thông tin du lịch Citinfo Soft và thậm chí cả miễn phí cập nhật nội dung cho công cụ này.

Bàn về kế hoạch cải tiến sản phẩm trong tương lai, ông Trần Kim Đính cho biết: “Chúng tôi thật sự vẫn chưa cảm thấy ưng ý với phiên bản Citinfo đầu tay của mình. Giá trị lớn nhất của giải pháp chính là chất lượng thông tin. Vì vậy, trước mắt, Metinfo sẽ tập trung tăng cường hàm lượng nội dung số và sử dụng nhiều đối tượng đa phương tiện hơn (chèn các audio clip để đọc thông tin cho du khách hay như bổ sung thêm các đoạn phim ngắn đặc tả sinh hoạt của người miền Tây). Hiện tại, chúng tôi rất muốn hợp tác với các hãng phần mềm trong và ngoài nước để hỗ trợ công nghệ phát triển nội dung số theo yêu cầu (Digital Content on Demand - DCOM), bởi lẽ công nghệ trình diễn Flash truyền thống dường như rất khó mở rộng. Còn về lâu dài, Metinfo cũng đang lên kế hoạch tích hợp thử nghiệm một số dịch vụ giá trị gia tăng trên nền Citinfo (đặt vé máy bay, đăng ký tour du lịch qua mạng Internet, mua sắm trực tuyến, v.v…), quảng cáo bằng phần mềm viết riêng trong Citinfo hoặc trên thân máy, đồng thời nghiên cứu phát triển phiên bản ngoài trời (outdoor) cho Citinfo”.

… Đứng trên bình diện của người làm kinh doanh, Citinfo là một “nồi cơm” mới của Metinfo. Đó là điều không thể phủ nhận. Tuy nhiên, nếu xét ở góc nhìn của cả cộng đồng, thì Citinfo cũng đã góp phần không nhỏ trong việc khơi dậy tiềm năng du lịch vốn còn mờ nhạt của châu thổ Mekong. Vẫn còn quá sớm để nói về thành công của sản phẩm này. Thế nhưng, với tất cả những gì mà Citinfo đang cố thể hiện tại “vùng trũng” CNTT, thì âu cũng là một điển hình cần được biểu dương và cổ vũ.

LÊ NGUYỄN BẢO NGUYÊN

"Con cá" và "cần câu": Bạn chọn cái nào?

Đào tạo & Việc làm

“CON CÁ” VÀ “CẦN CÂU”:

Bạn chọn cái nào?

Thực trạng đào tạo nhân lực CNTT-TT của Việt Nam nói chung và của ĐBSCL nói riêng trong những năm qua tuy có đổi mới, song vẫn còn tồn tại tình trạng “sinh viên luôn luôn lắng nghe nhưng… lâu lâu mới hiểu” hoặc “biết chết liền” (như theo cách nói cửa miệng của các em)! Người học thì dồn hết trách nhiệm vào người dạy. Người dạy thì cho rằng người học thiếu chủ động. Còn nhà tuyển dụng thì cứ luôn miệng than phiền về chất lượng đào tạo. Vậy làm thế nào để gắn kết 3 đối tượng này lại với nhau? Lời giải dường như đã rõ ràng hơn qua buổi giao lưu (do Thời báo Vi tính Sài Gòn tổ chức) giữa lãnh đạo của các doanh nghiệp phần mềm đang rất thành đạt tại Việt Nam với gần 1.000 sinh viên thuộc khoa CNTT của các trường đại học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp trong khu vực ĐBSCL (TP. Cần Thơ, An Giang và Đồng Tháp). Nhưng điều quan trọng nhất vẫn là việc các bạn trẻ đã biết được nên chọn cái nào giữa “con cá” (để có được mảnh bằng tốt nghiệp “tuyệt đẹp”) và “cần câu” (để có được công việc trên cả mong đợi)…

SINH VIÊN CNTT-TT: BẠN LÀ AI?

Quả thật chẳng dễ chút nào khi có ai đấy yêu cầu bạn hãy tự đánh giá ưu điểm và hạn chế của bản thân. Sinh viên CNTT-TT cũng không phải là ngoại lệ. Thế nhưng, vấn đề đáng nói ở đây chính là việc các em chưa được tư vấn và cũng chưa thật sự dành nhiều thời gian để hiểu… chính mình?! Chẳng biết mấy bạn “mần ăn” thế nào mà khi đi đến đâu, chúng tôi cũng nghe doanh nghiệp… “mắng vốn”! Tất cả đều than phiền rằng họ đã mất rất nhiều thời gian để tái đào tạo nhân viên và chất lượng của các ứng viên trúng tuyển chỉ ở mức “tàm tạm”!

Trước khi đi về miền Tây để tham gia giao lưu với sinh viên khoa CNTT-TT của ĐBSCL, ông Phí Anh Tuấn (Giám đốc Chi nhánh phía Nam của Công ty CMC) đã có một bài tham luận rất hay tại Hội thảo “Việt Nam: Cường quốc nhân lực phần mềm vào năm 2015” – một hoạt động trong khuôn khổ của Triển lãm quốc tế phần mềm và giải trí điện tử 2007 (ISGAF 2007) lần đầu tiên được tổ chức tại TPHCM. Trong phần trình bày của mình với các chuyên gia CNTT và doanh nghiệp, ông đã phác họa chân dung hiện nay của nguồn nhân lực trẻ CNTT Việt Nam: “Công tâm mà nói thì sinh viên có khá nhiều điểm mạnh, chẳng hạn như mức độ năng động, khả năng tiếp cận với mặt bằng chung về công nghệ trong khu vực và trên toàn thế giới, nền tảng kiến thức chuyên môn, tư duy sáng tạo và tính sẵn sàng chấp nhận thay đổi. Tuy nhiên, phần lớn sinh viên tốt nghiệp đều chưa thể bắt tay ngay vào công việc của doanh nghiệp, không biết cách tự học, thiếu kỹ năng “mềm”, dễ nản lòng khi gặp phải khó khăn và thường hay có tâm lý khu trú cho riêng công việc của mình. Trái lại, mẫu nhân viên mà chúng tôi mong muốn phải là những người am hiểu thực tế doanh nghiệp, biết áp dụng ngay kiến thức đã học vào công việc, có tinh thần cầu tiến và ham học hỏi, tôn trọng các chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp và biết kết hợp kỹ năng mềm để giải quyết sự vụ”.

Là công ty phần mềm đầu tiên tại Việt Nam đạt chuẩn CMMI mức 5, FCG Việt Nam hiện đang có nhu cầu rất cao về nhân lực CNTT. Thế nhưng, công ty này vẫn chưa tuyển được những ứng viên ưng ý nhất. Ông Nguyễn Quốc Phong, Phó Tổng Giám đốc Công ty FCG Việt Nam, cho biết: “Chỉ có 20% ứng viên qua được phỏng vấn vòng một, 10% vượt tiếp vòng hai và còn… 8% được nhận vào làm nhưng với điều kiện phải sớm cải thiện trình độ giao tiếp bằng tiếng Anh! Sinh viên CNTT-TT dường như chỉ biết duy nhất cái nghề lập trình viên, trong khi còn rất nhiều cơ hội việc làm khác đang chờ họ đến “nhận”, chẳng hạn như các chức danh: quản lý cao cấp, trưởng đề án, tư vấn giải pháp, phân tích nghiệp vụ, thiết kế kiến trúc hệ thống, thiết kế giao diện, chuyên viên đồ họa, trưởng nhóm hoặc chuyên viên thử nghiệm, biên soạn tư liệu và hướng dẫn sử dụng phần mềm, v.v…”.

3 CÂU HỎI NHỎ VÀ 3 BÀI HỌC LỚN

Trong những năm gần đây, chức danh CIO tại Việt Nam đã được trả về đúng nghĩa. Quyền lợi của cái nghề nói trên theo đó gia tăng đáng kể. Bản thân sinh viên cũng nhận ra điều này nên rất muốn theo đuổi đến cùng. Liệu rằng, các bạn trẻ có thể “đi tắt đón đầu” khi cố bỏ qua những công việc mang tính chuyển tiếp để ngồi ngay chiếc ghế “nóng” Giám đốc CNTT hay không?

Chỉ bằng 3 câu hỏi đơn giản bằng tiếng Anh, nhưng ông Nguyễn Cao Tùng (Giám đốc Công ty Ndex Technologies – tiền thân là Công ty Tân Thiên Niên Kỷ) đã mang đến cho sinh viên khoa CNTT-TT của ĐBSCL những bài học hết sức thú vị và sâu sắc. Ở câu hỏi đầu tiên (Phiên bản mới nhất của trình duyệt Web mã nguồn mở Mozilla Firefox trong năm 2007 là gì?), gần như tất cả sinh viên đều cho rằng đó là 2.0.0.7. Tuy nhiên, câu trả lời chính xác phải là 3.0 Alpha 8 (Gran Paradiso). Ông Nguyễn Cao Tùng phân tích: “2.0 là phiên bản hiện được sử dụng rộng rãi trong cộng đồng. Còn 3.0 là phiên bản đang trong giai đoạn thử nghiệm. Thế nhưng, trong vai trò thủ lĩnh doanh nghiệp, bạn cần phải nắm bắt kịp thời mọi thông tin có liên quan đến những sản phẩm mang tính chất nền tảng và trọng yếu như Firefox nhằm kịp thời điều chỉnh kế hoạch phát triển cho các sản phẩm của công ty bạn - những phần mềm phụ thuộc rất nhiều vào Firefox. Nếu chỉ biết duy nhất phiên bản 2.0 và cứ dốc hết công sức chế tạo phần mềm của mình trên nền tảng đó, thì khi phiên bản 3.0 chính thức ra mắt người dùng, liệu bạn có kịp xoay chuyển tình thế hay không?”. Trong lĩnh vực CNTT-TT, nữ giới hoàn toàn có thể trở thành CIO. Một vấn đề không mới nhưng trên thực tế có bao doanh nghiệp biết đánh giá đúng, tin dùng và cất nhắc những nữ kỹ sư tài năng lên làm lãnh đạo bộ phận ICT?! Vì vậy, sẽ là không thừa khi ông Nguyễn Cao Tùng nhắc nhở vấn đề này với sinh viên. Còn ở câu hỏi cuối cùng (CIO được viết tắt từ cụm từ nào), đã không có một câu trả lời nào khác ngoài chữ Chief Information Officer. Thật ra, CIO còn là từ viết tắt của Chief Intelligence Officer nhằm nhấn mạnh đến năng lực tích hợp tri thức để giải quyết công việc.

Trước khi đưa ra những lời khuyên cụ thể cho nghề CIO. Ông Nguyễn Cao Tùng đã hỏi sinh viên rằng, đứng ở góc độ của người làm CNTT, bạn sẽ làm gì để có thể phát hiện được những sự cố nghiêm trọng của một cây cầu trước khi nó bị sập? Chỉ có duy nhất một giải pháp chấp nhận được đó là cần phải gắn những thiết bị cảm biến thu nhận tín hiệu âm thanh dưới gầm cầu rồi kết hợp với phần mềm đặc chủng để xác định kịp thời những vết nứt. Ví dụ trên đã giúp sinh viên nhận ra được tầm quan trọng của việc tích hợp tri thức theo hướng đa cấp, đa ngành. Ông Nguyễn Cao Tùng đã chia sẻ những bí quyết để trở thành một CIO giỏi: “Các bạn hãy tập thói quen tái phân tích những việc đã gặp, sau đó kết hợp với công việc của mình. Năng đọc sách báo cũng là một yêu cầu. Luôn hỏi tại sao như cách mà bạn đã từng làm khi còn bé. Nhưng trên hết vẫn là việc dũng cảm thừa nhận những mặt yếu kém và sai lầm của mình”.

Ông Phí Anh Tuấn cũng góp thêm kinh nghiệm cho sinh viên: “Các bạn đang đứng trước sự cạnh tranh quyết liệt trên thị trường lao động hi-tech. Để thành công, các bạn cần thật sự yêu nghề, chuyên cần học tập, tránh nhìn ngang nhìn dọc, chú trọng tích lũy kỹ năng “mềm”, rèn luyện ý thức kỷ luật, sức khỏe, đạo đức, phải tập thói quen làm việc theo nhóm và tham gia nhiều hơn cho các hoạt động ngoại khóa. Bạn sẽ chỉ nhớ được 10% những gì bạn học nhưng lại nhớ đến 80% những gì bạn làm”.

ĐỪNG ĐỔ HẾT “DÂU” LÊN ĐẦU… NHÀ TRƯỜNG!

Đã có không ít sinh viên CNTT-TT còn mắc chứng “bệnh”… “đổ thừa” mỗi khi đi thực tập hoặc chính thức vào làm cho các doanh nghiệp với những câu đại khái như: “Môn này trường em không có dạy”, “Cái đó thầy em chưa chỉ”, “Việc kia cô em không có bảo làm”, v.v… Vậy thực hư thế nào?

Tôi đã từng tận mắt chứng kiến một nhân viên trực phòng máy phân bua với chủ đại lý Internet công cộng rằng do anh không được… học cách sử dụng trình nhắn tin tức thời Yahoo! Messenger và game trực tuyến ở trường (vì những nội dung này bị… “cấm” sử dụng trong lúc đi thực hành?!), nên bây giờ anh không biết phải hướng dẫn cho khách hàng như thế nào khi họ yêu cầu trợ giúp! Người chủ bèn nói với anh rằng tại sao anh không tranh thủ tự học những thứ Nhà trường không… “dạy” để phục vụ cho những công việc mà thực tế đang rất cần?! Đến đây, anh ta mới thôi “tại, bị”!

Suy cho cùng, sinh viên cũng nên soi lại mình trước khi “trách hờn” thầy cô. Sẽ là không thể nếu như các bạn luôn chờ Nhà trường mang sẵn “cá” đến cho mình dùng. Tất cả những gì mà giáo viên có thể trang bị được cho sinh viên đó là “chiếc cần câu” và “cách đi câu”. Còn “câu” ở đâu và cần loại “mồi” gì, tự bạn phải chủ động nghiên cứu, sáng tạo. PGS. TS. Đồng Thị Bích Thủy (Giám đốc Trung tâm Tin học – Trường Đại học Khoa học Tự nhiên TPHCM) đã “phản pháo” trước “tật” xấu nói trên: “Sinh viên chỉ biết trau chuốt cho bảng điểm hơn là kiến thức. Kết quả là các em đã mất rất nhiều thời gian vì phải nghe giảng cùng một môn học tại nhiều lớp học, dẫn đến việc không thể hoàn tất nội dung thực hành. Sinh viên cũng không biết cách liên kết kiến thức của nhiều môn học trong cùng một đồ án. Các em đã hiểu sai về kỹ năng làm việc theo nhóm (thường thì cố gắng chia năm xẻ bảy công việc, giao cho từng thành viên thực hiện rồi ghép lại với nhau, thay vì tất cả phải cùng thảo luận và giải quyết vấn đề dựa trên sức mạnh tập thể)”.

Dường như ông Ngô Văn Toàn (Quyền Phó Tổng Giám đốc Công ty Global Cybersoft) chia sẻ cùng một quan điểm với bà Đồng Thị Bích Thủy. Để giúp sinh viên “ngộ” ra được “cội nguồn”, thay vì trình bày một tham luận chuyên sâu, ông đã kể cho các em nghe câu chuyện về những nhân vật trong các tác phẩm văn học của Kim Dung. Tựu trung lại có thể đúc kết thành 3 triết lý sống rất bổ ích cho sinh viên. Thứ nhất, điểm số trong học tập là cần thiết để tạo hình ảnh tốt đẹp trong mắt nhà tuyển dụng lao động. Tuy nhiên, chúng phải phản ánh năng lực đích thực của bạn. Thứ hai, đừng quan trọng hóa là bạn ra từ “lò” nào. Vấn đề là ở chỗ bạn đã bước ra khỏi nơi ấy như thế nào và đã có được những thứ gì. Cuối cùng, ghi nhớ chỉ là chuyện nhỏ. Hiểu và vận dụng thành công những thứ đã được tích lũy vào thực tế công việc mới là chuyện lớn.

DOANH NGHIỆP BẮT ĐẦU NHẬP CUỘC

Dự báo, đến năm 2010, sẽ có một làn sóng đầu tư nước ngoài ồ ạt đổ vào Việt Nam trong khi thị trường nhân lực CNTT-TT của ta rất có thể sẽ không đáp ứng kịp thời! Với sức mạnh tài chính và chiến thuật “săn đầu người” thuộc hàng “cao thủ”, doanh nghiệp nước ngoài có thể sẽ “thu phục” thành công những trụ cột của các công ty phần mềm trong nước. Quan ngại trước nguy cơ bị chảy máu chất xám, nhiều doanh nghiệp của ta hiện đang tranh thủ “chiêu binh” từ khắp mọi nơi, nhưng xem ra vẫn còn chưa đủ cơ số. Vì quá sốt ruột cũng như không thể cứ ngồi than phiền chất lượng đào tạo của các trường, một số công ty phần mềm trong nước đã quyết định rời khỏi “băng ghế chỉ đạo” của “huấn luyện viên” để bước vào “sân cỏ” sát cánh cùng với nhà trường và sinh viên.

Hiện tại, Việt Nam đã có khá nhiều trường đại học tư thục về CNTT, chẳng hạn như FPT, Hoa Sen, RMIT Việt Nam và sắp tới sẽ là Đại học Vinasa và TMA. Những doanh nghiệp khác đã chọn phương án “tiến công” vào thẳng “doanh trại” của các trường, thay vì đi theo xu hướng “mở lò đào tạo” cho riêng mình. Khơi mào cho “trường phái” này chính là sự hợp tác chặt chẽ của CMC với nhiều trường đại học trên khắp đất nước nhằm mang đến cho sinh viên CNTT-TT cơ hội được tiếp cận công việc thực tế của công ty ngay từ năm thứ 2, thay vì phải đợi cho đến khi được đi thực tập hoặc sắp tốt nghiệp.

Cách đây không lâu, Công ty Misa đã tài trợ phần mềm Misa SME 7.9 và Misa Mimosa 2006 với tổng giá trị lên đến 774 triệu đồng cho Trường Cao đẳng Kinh tế-Kỹ thuật Cần Thơ để giảng dạy cho sinh viên Khoa Tài chính Kế toán của trường. Ông Lữ Hồng Chương (Phó Tổng Giám đốc Công ty Misa) cho biết: “Kể từ năm 1998, MISA đã từng bước chuyển giao chương trình phần mềm kế toán MISA cho nhiều trường đại học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp trên phạm vi toàn quốc. Sự kiện này cũng không nằm ngoài lộ trình nói trên. Mục đích của chương trình là nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực CNTT theo hướng gắn kết Nhà trường với thực tiễn của doanh nghiệp. Điều này sẽ giúp sinh viên sau khi tốt nghiệp có thể hòa nhập nhanh với công việc chuyên môn”.

Nhân buổi giao lưu với sinh viên khoa CNTT-TT của ĐBSCL, ông Thẩm Văn Hương (Phó Giám đốc điều hành Công ty cổ phần giải pháp phần mềm Phúc Hưng Thịnh) đã có nhã ý trao tặng phần mềm quản trị nguồn lực doanh nghiệp (ERP) B4U trị giá 50.000 USD để Trường Đại học Cần Thơ có thể sớm chuyển hóa thành môn học cụ thể và đưa vào giảng dạy cho sinh viên Khoa CNTT-TT và sinh viên quản trị kinh doanh của Trường. Tất cả những việc làm nói trên của doanh nghiệp phần mềm Việt Nam sẽ góp phần giải tỏa nỗi lo không có kinh nghiệm thực tế mà sinh viên tốt nghiệp vẫn hay gặp phải mỗi khi tham gia phỏng vấn tìm việc.

Nhận xét về buổi giao lưu, TS. Lê Quyết Thắng (Trưởng Khoa CNTT-TT - Trường Đại học Cần Thơ) bộc bạch: “Đã lâu lắm rồi sinh viên ĐBSCL mới có được một buổi học tập kinh nghiệm đạt chất lượng cao như thế. Cái “chất” “Hai Lúa” của các em dường như đang dần được “gột rửa”. Không thể cứ bảo sinh viên miền Tây là người “cù lần” bởi lẽ các em đã biết quan tâm đến những vấn đề hiện đang rất nóng trong lĩnh vực đào tạo-việc làm CNTT, chẳng hạn như tình trạng bị tái đào tạo, kinh doanh quyền sở hữu trí tuệ, nghề làm CIO hoặc tester, công nghệ và thiết bị nhúng, v.v… Tôi cho rằng sinh viên ĐBSCL đang rất khát những buổi tọa đàm có chiều sâu như thế này”.

… Gặp nhau đây rồi chia tay. Rời TP. Cần Thơ, song tất cả những hình ảnh của buổi đầu gặp gỡ với sinh viên ĐBSCL sẽ mãi mãi không phai đối với ê kíp Thời báo Vi tính Sài Gòn . Có lẽ không ai trong chúng ta quên được phong cách độc nhất vô nhị của mỗi báo cáo viên, giọt nước mắt và tiếng nấc của MC Hồng Giang khi chứng kiến cảnh trao học bổng cho bạn Nguyễn Thanh Loan, vô số cánh tay giơ cao để giành quyền giải đáp ô chữ CNTT bằng tiếng Anh, nhiều lời khuyên chân tình của các doanh nhân thành đạt, những giọt mồ hôi thấm đẫm vai áo của lực lượng hậu cần và nụ cười rạng rỡ trên môi của các bạn sinh viên như muốn thay cho lời cảm ơn trước tấm lòng của người Sài Gòn dành cho miền vùng sông nước. Nói về ĐBSCL, đã không ít người cho rằng vẫn còn “lúa” lắm, đặc biệt là lĩnh vực CNTT-TT. Nhưng phải làm gì để giúp cho mảnh đất này hết “trũng”? Câu trả lời chỉ có khi tất cả đều cùng nhìn về một hướng!

LÊ NGUYỄN BẢO NGUYÊN

Đá “sân nhà” khó hơn… “sân khách”?!

Thị trường

THỊ TRƯỜNG CNTT VIỆT NAM:

Đá “sân nhà” khó hơn… “sân khách”?!

Phát biểu tại lễ khai mạc Chợ phần mềm & Giải pháp CNTT 2007 (Softmart 2007, được tổ chức từ ngày 27-30/9/2007), Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ GD & ĐT Nguyễn Thiện Nhân đã đặt ra một câu hỏi lớn về thị trường phần mềm nội địa: “Cung và cầu liệu đã gặp nhau chưa? Nếu có, thì là ở đâu?”. Và sau 4 ngày làm việc liên tục ở cường độ cao, Softmart 2007 đã làm khơi dậy những ý kiến đóng góp chân thành và đầy tâm huyết nhằm chuẩn bị lần cuối cho chiếc “tàu” công nghiệp CNTT Việt Nam trước giờ “hạ thủy” để đủ sức vượt trên sóng cả của “biển khơi” mênh mông WTO…

CUNG – CẦU:

Kẻ chờ, người đợi!

Theo các báo cáo mới nhất của Bộ Thông tin & Truyền thông, thị trường công nghiệp CNTT Việt Nam liên tục tăng trưởng với tốc độ cao trong vòng 5 năm qua. Đặc biệt, trong năm 2006, tổng doanh thu của ngành công nghiệp không gây ô nhiễm này đã lên đến con số 3 tỷ USD, trong đó công nghiệp phần cứng máy tính và điện tử là 2.540 triệu USD, công nghiệp phần mềm đạt trên 350 triệu USD và công nghiệp nội dung số là hơn 110 triệu USD. Lần đầu tiên trong lịch sử, doanh thu của phần mềm nội địa đã tăng gấp đôi so với giá trị gia công xuất khẩu.

Tuy nhiên, nếu xét trên bình diện tiềm năng, thì chúng ta chỉ mới nhìn thấy phần nổi của tảng băng trôi (các doanh nghiệp lớn). Cả một thị trường phần mềm nội địa rộng lớn (các doanh nghiệp vừa và nhỏ) nằm chìm ở bên dưới vẫn chưa được phát hiện và khai phá. Nguyên nhân chủ yếu là do nhận thức của cả bên mua lẫn người bán. Một số hãng phần mềm Việt Nam hiện đang mắc bệnh “sao”, cứ ngồi chờ khách hàng đến liên hệ. Trong khi, người dùng lại không biết đi tìm người bán ở chỗ nào! Điều gì đã khiến cho khối cơ quan Nhà nước và doanh nghiệp vừa và nhỏ không “mặn mà” với việc ứng dụng CNTT?

Ông Trần Bằng Việt (Tổng Giám đốc Khối CNTT-TT của Công ty Mai Linh) tâm sự: “Chúng tôi rất khát khao được hợp tác với các doanh nghiệp phần mềm trong nước để đáp ứng 4 nhu cầu lớn của Mai Linh trong việc ứng dụng CNTT. Tuy nhiên, thật đáng buồn khi các bạn chưa thật sự am hiểu khách hàng tiềm năng. Theo tôi, các bạn hoàn toàn có thể làm chủ “sân nhà” nếu như sản phẩm của các bạn đáp ứng tốt 5 tiêu chí mà người dùng trong nước kỳ vọng. Đó là tốc độ, tính hệ thống, khả năng tích hợp, sự an toàn và đặc biệt là giá thành. Chúng tôi sẵn sàng chi tiền ngay để mua những giải pháp thuộc mô hình Tân (mới) – Tốc (nhanh) – Thực (đặc thù) – Giản (dễ sử dụng)”.

Bàn về chiến lược và định hướng để kích cầu thị trường phần mềm nội địa trong thời gian tới, ông Nguyễn Trọng Đường (Vụ phó Vụ Công nghiệp CNTT – Bộ Thông tin & Truyền thông) kiến nghị chính phủ cần đẩy mạnh đầu tư cho ứng dụng CNTT trong cơ quan, doanh nghiệp với tổng đầu tư chiếm ít nhất là 1,5% GDP, sớm hoàn thiện cơ chế – chính sách về đầu tư/mua sắm, xây dựng cổng thông tin công nghiệp phần mềm cấp quốc gia, thành lập trung tâm kiểm định/đánh giá chất lượng phần mềm, v.v…

ASIANUX:

Chất liệu mới để sản xuất phần mềm giá rẻ?

Giá bán của phần mềm nội địa hiện còn quá đắt so với khả năng mua sắm ở đại bộ phận doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam. Về lý thuyết, sẽ có 3 phương cách để giảm giá thành sản phẩm nhưng vẫn đảm bảo chất lượng. Thứ nhất, các hãng phần mềm sẽ phải tinh giản nguồn nhân lực theo hướng một người có thể tham gia vào nhiều công đoạn khác nhau trong quy trình phát triển ứng dụng. Tuy nhiên, lúc này, áp lực và khối lượng công việc sẽ tăng cao, mà nếu điều tiết không đúng lúc, thì sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ giao nộp sản phẩm cho khách hàng. Hơn nữa, nguồn nhân lực CNTT chất lượng cao (có thể “chạy” theo kiểu “siêu phân luồng”) của Việt Nam bây giờ vẫn đang khan hiếm. Muốn kiếm cho đủ người để thực hiện các dự án đã là không dễ, chứ “đào” đâu ra chỗ dư để tính đến chuyện… cắt giảm nhân sự!

Giải pháp thứ hai đó là chấp nhận tách biệt các bộ phận cấu thành của trọn gói phần mềm cao cấp ra thành những ứng dụng riêng lẻ để đáp ứng nhu cầu cụ thể trước mắt của khách hàng. Nói theo cách dễ hiểu hơn, thì muốn mua bao nhiêu, bán bấy nhiêu hay chỉ cung cấp những thứ mà người dùng thật sự cần đến. Song, về lâu dài, sẽ phát sinh ra một vấn đề còn khó khăn hơn gấp bội lần mà doanh nghiệp nào cũng… “dội”. Khả năng tích hợp các chương trình rời rạc như thế sẽ là rất khó bởi lẽ doanh nghiệp đã mua chúng ở những hãng phần mềm khác nhau (để được giá “hời”?!), mà mỗi nơi đều sản xuất theo cách “đố ai giống được”! Ngoài ra, hầu hết các sản phẩm nội địa vẫn còn lệ thuộc quá nhiều vào những phần mềm thương mại mang tính chất nền tảng (hệ điều hành, hệ quản trị nội dung và cơ sở dữ liệu, bộ ứng dụng điện toán văn phòng, v.v…). Như vậy, cũng rất khó cho các hãng phần mềm của Việt Nam hạ thấp giá thành sản phẩm một cách đáng kể.

Vậy thì, chỉ còn một giải pháp khả thi nhất đó là tìm kiếm và sử dụng những “chất liệu” miễn phí, trong ngữ cảnh này chính là phần mềm nguồn mở (PMNM). Thật ra, Việt Nam đã tính đến chuyện sẽ phải khai thác PMNM từ năm 2004. Song, tiềm năng và triển vọng của PMNM vẫn chưa được thể hiện rõ nét. Mãi cho đến bây giờ, đặc biệt từ sau sự kiện Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), phong trào PMNM mới bắt đầu hình thành thông qua sự ra đời của khá nhiều phân hệ Linux 100% nội địa do một số doanh nghiệp và cá nhân phát triển, chẳng hạn như Vietkey Linux, CMC Linux, VNLinux, Hacao Linux hoặc thậm chí cả những phiên bản Linux của nước ngoài nhưng được bản địa hóa thành công (Ubuntu, Fedora Core, OpenSuSE, v.v…). Thế thì tại sao chúng ta cần thêm hệ điều hành Asianux (do Liên minh Phần mềm Asianux phát triển mà Việt Nam vừa chính thức gia nhập vào ngày 27/9/2007 trong khuôn khổ Softmart 2007)?

TS. Hoàng Lê Minh (Phó Giám đốc Sở Bưu chính Viễn thông TPHCM) phân tích: “Vấn đề là ở chỗ ứng dụng PMNM phải tiết giảm đáng kể chi phí bản quyền, nhưng đồng thời đảm bảo chất lượng, tính hiệu quả và sự hỗ trợ chuyên nghiệp. Hiện tại, Việt Nam chưa có một công ty Tin học nào đủ tầm, đủ lực để tự phát triển và hỗ trợ lâu dài một phiên bản Linux bản địa hóa (tiếng Việt) được nhiều công ty đa quốc gia công nhận hợp chuẩn. Nếu cốt lõi của bài toán PMNM là nhu cầu được hỗ trợ thương mại, thì các tên tuổi lớn trong làng Linux hoàn vũ đã sẵn sàng nhảy vào thị trường Việt Nam từ lâu rồi. Thế nhưng, chúng ta vẫn phải mua bản quyền của họ. Tuy có rẻ hơn so với nguồn đóng, song vẫn là chuyện phải trả tiền. Vậy thì, chẳng khác nào chuyển từ sự lệ thuộc này sang sự phụ thuộc khác! Những dự án thương mại nhưng được tải về sử dụng miễn phí như Ubuntu là không nhiều. Hơn nữa, những phân hệ này liệu sẽ tồn tại trong bao nhiêu năm và có tạo đủ niềm tin để Chính phủ Việt Nam tận dụng nhằm xây dựng hệ thống thông tin cấp quốc gia? Lời giải đúng đắn nhất hiện chỉ có thể tìm thấy ở Asianux. Với phân hệ Linux này, Việt Nam sẽ không bị ràng buộc về bản quyền và nhận được sự hỗ trợ kỹ thuật rất chuyên nghiệp. Ngoài ra, Liên minh phần mềm Asianux cũng hoạt động dựa trên tôn chỉ không can thiệp vào thị trường nội địa của các nước thành viên. Họ chỉ giúp chúng ta sớm có phiên bản Asianux bằng tiếng Việt. Các ứng dụng của Asianux lại được chấp nhận bởi những tập đoàn hàng đầu thế giới, chẳng hạn như Intel, IBM, HP, Dell, Cisco, v.v…”.

Hiện tại, Liên minh phần mềm Asianux đang giúp Việt Nam xây dựng 2 trung tâm hỗ trợ kỹ thuật Asianux tại Hà Nội và TPHCM. Về phần mình, Việt Nam sẽ sớm đưa chuyên gia phát triển PMNM sang làm việc tại Trung tâm Công nghệ Asianux (Bắc Kinh) để phối hợp phát triển công nghệ PMNM với 3 nước thành viên còn lại bao gồm Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc; đồng thời tiến hành nghiên cứu/đánh giá thị trường PMNM dành cho máy tính để bàn và thiết bị nhúng để xây dựng lộ trình phát triển PC và thiết bị mạng thông minh dựa trên các giải pháp do Asianux hỗ trợ cho thị trường phần mềm nội địa.

BAO GIỜ LÊN ĐẾN “CHỨC”… “CÒ”?!

Có một nghịch lý đã tồn tại từ bấy lâu nay trong ngành công nghiệp phần mềm Việt Nam, mà mỗi khi nhắc đến, doanh nghiệp của ta chỉ biết nhìn nhau rồi… cười! Đó là câu hỏi: “Chúng ta luôn tự hào về nhân lực gia công phần mềm. Chúng ta cũng đã thực hiện được rất nhiều hợp đồng với đối tác nước ngoài. Nói chung là vấn đề xuất ngoại phần mềm tương đối khá. Thế nhưng lại rất khó bán sản phẩm cho thị trường nội địa. Khi cần mua phần mềm, doanh nghiệp trong nước lại phải đi mua phần mềm của… nước ngoài. Có ai ngờ rằng trong sản phẩm ấy đã có sự đóng góp không nhỏ của đôi tay và trí tuệ Việt! Vậy đâu là nguyên nhân sâu xa?”.

Trước hết, là do cái “bệnh” sùng hàng ngoại của dân ta đã ngấm quá sâu trong nhận thức và hành động. Tuy nhiên, đó chưa phải là cội nguồn của vấn đề. Doanh nghiệp phần mềm Việt Nam, dẫu đã “có của ăn của để”, song vẫn là những người “cày thuê, cuốc mướn”. Trước đây, Ấn Độ rất quyết tâm xây dựng thương hiệu số 1 thế giới về gia công phần mềm. Thế nhưng, trong thời gian gần đây, họ đang thay đổi chiến lược quảng bá hình ảnh. Thông điệp mà Ấn Độ đang muốn gởi đến các khách hàng “sộp” của họ đó là: Ấn Độ – Ông “bầu” số 1 thế giới về xuất khẩu phần mềm.

Với “thế” và “lực” như hiện nay, sẽ không quá viễn vông để doanh nghiệp phần mềm Việt Nam có thể mơ đến “chức” “cò”. Cái thiếu duy nhất bây giờ chính là sự đoàn kết nội bộ trong cuộc chiến chống phá giá gia công phần mềm. Một số doanh nghiệp, vì bị hút vào cái lợi trước mắt, đã chấp nhận thực hiện hợp đồng tuy có giá trị lớn đối với thang giá trong nước, nhưng nếu đem so với nước ngoài, thì chỉ là “tiền lẻ”. Nguy hiểm hơn khi doanh nghiệp chấp nhận những dự án nằm ngoài năng lực vì nghĩ rằng mình có thể vượt khó bằng cách “thức khuya dậy sớm” và “cái khó ló cái khôn”! Để rồi, khi thất bại xảy đến hay như chất lượng quá kém so với cam kết, uy tín của cả cộng đồng đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng, khiến cho nhiều nước đến Việt Nam một lần rồi không bao giờ trở lại đặt hàng “xịn” để ta có được cơ hội thử sức! Ngoài ra, hệ thống đào tạo nguồn nhân lực của ta cần sớm du nhập và hòa nhập với những chương trình có thể cho “ra lò” những kiến trúc sư phần mềm tầm cỡ để làm “thầy”. Từ đó, mới có cơ sở vươn lên làm “chủ” cả trên “sân khách” lẫn “sân nhà”. Nhưng trên hết vẫn là chất lượng dịch vụ hậu mãi. Đừng để xảy ra tình trạng lúc bán thì “khua chiêng, đánh kẻng” vang dậy, nhưng đến lúc người dùng cầu cứu để khắc phục sự cố phần mềm thì lại tắc trách!

TS. John Vũ - Viện sĩ, Kỹ sư trưởng Tập đoàn Boeing, GS. Đại học Carnegie Melon (Hoa Kỳ) – một nhà khoa học người Mỹ gốc Việt rất có tâm huyết với nền CNTT-TT của quê cha đất tổ - phân tích: “Thành quả mà Việt Nam đã đạt được quả thật chưa tương xứng với tiềm năng. Doanh thu từ công nghiệp phần mềm có thể sẽ lên đến con số bạc tỷ, thay vì chỉ vài trăm triệu Mỹ kim như hiện nay. Sở dĩ như thế là do chúng ta chưa được nhiều nước trên thế giới biết đến, đặc biệt là Hoa Kỳ. Nếu chỉ đeo đuổi mục tiêu gia công phần mềm để xuất khẩu, thì Việt Nam sẽ không thể vươn mình ra biển lớn. Giá nhân công của Việt Nam quả thật là một yếu tố hấp dẫn. Tuy nhiên, thế giới đang có xu hướng đi sâu về mặt chất lượng sản phẩm. Nếu không sớm điều chỉnh về mặt chiến lược, thì đến năm 2012, Việt Nam sẽ đánh mất cơ hội nghìn vàng để trở thành một quốc gia mạnh về ICT trong khu vực vào tay của những nước láng giềng, chẳng hạn như Ấn Độ, Trung Quốc, Đông Âu và Philippines. Việt Nam không thiếu nhân tài nhưng ngay từ bây giờ, chúng ta hãy quan tâm nhiều hơn cho công tác tiếp thị hình ảnh và thương hiệu Việt thông qua chất lượng sản phẩm thay vì cố gắng hạ thấp giá nhân công để cạnh tranh và thu hút dự án phần mềm của nước ngoài”.

… Cả nước hiện có khoảng 7.000 cơ quan hành chính sự nghiệp, 6.000 công ty Nhà nước và gần 260.000 công ty TNHH. Đây là một thị trường đầy tiềm năng nhưng sẽ chẳng dễ “nuốt” nếu như các doanh nghiệp phần mềm của Việt Nam quan tâm và đầu tư chưa tới ngưỡng. Với trên 750 doanh nghiệp và 35.000 lao động làm phần mềm chuyên nghiệp, rõ ràng là cung đang chịu áp lực rất lớn từ phía cầu. Nếu không đoàn kết, thì e rằng sẽ không “kham” nổi chiếc “bánh” khổng lồ này. Khi ấy, thị trường phần mềm nội địa sẽ rơi vào tay doanh nghiệp nước ngoài ngay vào thời điểm cánh cửa hội nhập WTO của Việt Nam sẽ phải mở toang để đón chào thương nhân quốc tế trong 3 năm nữa. Hơn bao giờ hết, thị trường phần mềm nội địa đang rất cần đến chữ “tâm” và chữ “nhẫn” của các doanh nghiệp Việt Nam.

LÊ NGUYỄN BẢO NGUYÊN

Không chỉ là dược điển trực tuyến

Phỏng vấn

THUOCBIETDUOC.COM.VN:

Không chỉ là dược điển trực tuyến

Chỉ cần nhập vào một từ khóa duy nhất trên cỗ máy tìm kiếm của THUOCBIETDUOC.COM.VN và đôi ba cú nhắp chuột đơn giản, bạn đã có thể biết ngay mọi thông tin có liên quan đến viên thuốc mà bạn đang cầm trên tay. Không chỉ dừng lại ở đấy, dịch vụ trực tuyến miễn phí này còn giúp bạn tra cứu dữ liệu về các công ty, nhà thuốc, bệnh viện và phòng khám hiện đang hoạt động trên toàn lãnh thổ Việt Nam.

Với nguồn cơ sở dữ liệu bao gồm trên 23.000 loại thuốc, hơn 1.100 công ty, gần 6.800 nhà thuốc và 1.200 bệnh viện, THUOCBIETDUOC.COM.VN (xem hình) đã không chỉ dừng lại ở chức năng của một đại dược diển trực tuyến, mà còn là một mạng xã hội dành cho tất cả những ai quan tâm đến y tế Việt Nam - một đầu mối cung cấp thông tin, chia sẻ tri thức và thúc đẩy thương mại điện tử, hướng đến mục tiêu xã hội hóa y tế. Để đạt được thành công rực rỡ như hôm nay, chủ nhân của THUOCBIETDUOC.COM.VN đã phải làm việc cật lực và đối mặt với vô vàn thử thách. Ông Dương Hưng Thịnh, Giám đốc Công ty cổ phần công nghệ và truyền thông đa phương tiện VBC, đã dành cho chúng tôi một cuộc trò chuyện thú vị xoay quanh Web site độc đáo này.


* Phóng viên Thời báo Vi tính Sài Gòn: Thưa ông, Web site THUOCBIETDUOC.COM.VN đã được khơi nguồn cảm tác từ đâu?

- Ông Dương Hưng Thịnh: Các đồng sáng lập nên VBC đều là những bác sĩ, dược sĩ giàu kinh nghiệm. Trong quá trình công tác, chúng tôi nhận thấy đa phần người dân và thậm chí cả một số đồng nghiệp đều khát kiến thức về dược phẩm và cách sử dụng. Nguyên nhân chủ yếu là do họ không có công cụ tra cứu thích hợp. Dược thư (loại bản in) thường rất cồng kềnh, gây không ít khó khăn trong việc sử dụng, lưu trữ và bảo quản. Hơn nữa, việc tìm kiếm thông tin cũng làm mất khá nhiều thời gian, đặc biệt là vào thời điểm mà các bệnh viện đang quá tải. Ngoài ra, nếu sử dụng từ điển (loại bản in), thì cán bộ y tế rất khó cập nhật thông tin. Vì những lý do trên, chúng tôi đã dốc hết tâm huyết để xây dựng THUOCBIETDUOC.COM.VN – một danh bạ y dược trực tuyến dễ sử dụng hơn, nhanh hơn, phong phú và đa dạng hơn so với phương pháp tra cứu truyền thống.

* Chỉ mất không quá một năm và với nguồn nhân lực còn khá mỏng, song THUOCBIETDUOC.COM.VN đã sở hữu được một cơ sở dữ liệu khổng lồ. Bí quyết nào đã giúp VBC đạt được kỳ tích này?

- Ông Dương Hưng Thịnh: Công nghệ thông tin hàm chứa 2 vấn đề, vừa mang tính độc lập nhưng cũng vừa thể hiện sự bổ trợ: công nghệ và thông tin. Trước tiên, chúng tôi ưu tiên giải quyết bài toán nội dung cho Web site. VBC đã mất gần nửa năm để thu thập thông tin các loại, chẳng hạn như dược phẩm, bệnh viện, phòng khám và nhà thuốc thông qua 2 nguồn chính: Cục Quản lý Dược – Bộ Y tế, nhà sản xuất, đơn vị đăng ký và phân phối các sản phẩm được phép lưu hành tại Việt Nam. Kế tiếp, chúng tôi dành thêm đôi ba tháng nữa để biên tập và chuẩn hóa dữ liệu đầu vào trước khi công bố trên Web site. Cuối cùng, VBC tiến hành lựa chọn và ứng dụng công nghệ thích hợp nhất cho THUOCBIETDUOC.COM.VN. Không lâu sau ngày ra mắt, Web site đã nhận được sự quan tâm sử dụng của đông đảo người dùng trong và ngoài nước, đặc biệt là kiều bào hiện đang sinh sống tại Vương quốc Anh, Úc, Nhật và Hàn Quốc. Thuận lợi lớn nhất mà chúng tôi có được đó là sự hỗ trợ nhiệt tình của những cơ quan hữu quan, từ Bộ Y tế cho đến các sở y tế của các tỉnh, thành trong cả nước. Tuy nhiên, VBC cũng phải đối mặt với không ít khó khăn, nhất là việc cập nhật giá thành của dược phẩm. Hiện tại, giá kê khai của doanh nghiệp tại Cục Quản lý Dược – Bộ Y tế chỉ mang tính chất tham khảo, không đúng với giá thực tế trên thị trường. Ngoài ra, giá thuốc còn chịu sự tác động của yếu tố địa lý, tạo ra sự chênh lệch đáng kể do phát sinh các chi phí về phân phối. Do đó, rất khó đưa ra một mức giá chuẩn và phù hợp với mọi đối tượng tra cứu.

* Được biết, VBC đang ráo riết nâng cấp THUOCBIETDUOC.COM.VN theo hướng sâu rộng hơn rất nhiều so với phiên bản hiện hành. Nhưng cụ thể sẽ như thế nào?

- Ông Dương Hưng Thịnh: Thông tin trên THUOCBIETDUOC.COM.VN sẽ bao quát khắp các địa phương. Ngoài dược phẩm, bạn còn tra cứu được cả dữ liệu về các bệnh viện, phòng khám và nhà thuốc trên toàn lãnh thổ Việt Nam. Thậm chí, có thể thu hẹp phạm vi và giới hạn kết quả tìm kiếm bằng nhiều bộ tiêu thức linh hoạt. Bên cạnh đó, VBC sẽ phát triển thêm 2 Web site nữa đó là SUCKHOECONGDONG.COM.VNMUABANTHUOC.COM.VN. SUCKHOECONGDONG.COM.VN cung cấp thông tin hỗ trợ khám chữa bệnh, các thành tựu mới nhất của y khoa Việt Nam và thế giới. MUABANTHUOC.COM.VN là nơi người bệnh có thể tìm kiếm, lựa chọn và mua dược phẩm với giá cả phải chăng, bảo đảm chất lượng. Sau khi nhận được yêu cầu mua thuốc trực tuyến, chúng tôi sẽ đáp ứng đến tận nhà một cách nhanh chóng, đầy đủ và chuyên nghiệp. Ba Web site này sẽ liên kết và hỗ trợ lẫn nhau nhằm mang đến cho cộng đồng những dịch vụ y tế chất lượng cao thông qua môi trường thương mại điện tử.

* Hiện tại, THUOCBIETDUOC.COM.VN là một dịch vụ trực tuyến miễn phí? Nhưng liệu rằng có được tiếp tục duy trì trong tương lai? Nếu đúng, thì VBC sẽ giải bài toán kinh phí như thế nào? Vì theo quan sát của chúng tôi, đã có không ít Web site về y tế của Việt Nam phải đóng cửa hoặc hoạt động theo kiểu cầm chừng, mà nguyên nhân chủ yếu vẫn là… kinh phí!

- Ông Dương Hưng Thịnh: Chúng tôi chủ trương cung cấp miễn phí dịch vụ này. Nguồn sống duy nhất cho Web site đang phụ thuộc rất nhiều vào nguồn thu phí quảng cáo hoặc từ dịch vụ ưu tiên kết quả tìm kiếm trên THUOCBIETDUOC.COM.VN. Vì vậy, chúng tôi đang rất khát khao nhận được sự hợp tác về mọi mặt của bất kỳ cá nhân, tổ chức hoặc doanh nghiệp nhằm rút ngắn thời gian xây dựng để sớm cho ra đời nhiều dịch vụ miễn phí khác, góp phần thúc đẩy công tác xã hội hóa y tế và nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho nhân dân.

* Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện này.

LÊ NGUYỄN BẢO NGUYÊN

(lược ghi)


ĐÔI NÉT VỀ CÔNG TY VBC

Công ty Cổ phần Công nghệ & Truyền thông đa phương tiện VBC được thành lập vào ngày 23/10/2006, có trụ sở chính đặt tại tầng 5, Tòa nhà Fafilm, 19 Nguyễn Trãi, Hà Nội. Với tôn chỉ và mục tiêu xã hội hóa y tế và nâng cao nhận thức của người dân trong việc phòng & khám chữa bệnh, nên ngay khi ra đời, VBC đã phát triển Web site THUOCBIETDUOC.COM.VN – một trong những dược điển trực tuyến hàng đầu Việt Nam tính đến thời điểm này. Đến nay, VBC đã mở rộng phạm vi hoạt động sang nhiều lĩnh vực khác có liên quan bao gồm thương mại điện tử, các dịch vụ Web, thiết kế/gia công/phân phối phần mềm, quảng cáo và tiếp thị trực tuyến.

"Xương rồng" đã nở hoa trên "sa mạc" e-commerce?

Thị trường

TƯ VẤN MUA SẮM QUA MẠNG:

“Xương rồng” đã nở hoa trên “sa mạc” e-commerce?

Chưa bao giờ thị trường cung cấp dịch vụ tư vấn mua sắm qua mạng tại Việt Nam lại sôi động như hiện nay. Tuy nhiên, số lượng Web site đúng nghĩa và thành công có lẽ chỉ đếm được trên đầu ngón tay! Sau 123mua!Aha - Web site xúc tiến thương mại điện tử rất được Tạp chí danh tiếng Business Week ngợi khen, một “hiện tượng” nữa cũng đã xuất hiện với cái tên VATGIA.COM. Mặc dù mỗi người có riêng chí hướng và cách làm, song tất cả đều cùng chung một khát vọng: biến vùng đất “khô cằn sỏi đá” như thương mại điện tử trở thành “thiên đường mua sắm” dành riêng cho người Việt...

THỊ TRƯỜNG CUNG CẤP DỊCH VỤ:

Nhìn lại & dự báo

Thế kỷ thứ 21 đã trở thành nhân chứng lịch sử cho sự thăng hoa của thương mại điện tử hoàn vũ. “Sải cánh” của những chú “chim đại bàng” như Google và e-Bay đã che kín cả bầu trời e-commerce. Tuy nhiên, khách quan mà nói, thì vào thời điểm này, những huyền thoại như thế chỉ mới đếm được trên đầu ngón tay.

Còn tại Việt Nam, phải đến năm 2002, khái niệm thương mại điện tử (e-commerce) mới thật sự xuất hiện. Mặc dù cũng có không ít các Web site tư vấn mua sắm trực tuyến ra đời, song tất cả chỉ dừng lại ở mức thông tin một chiều. Nội dung chuyển tải thì rất nghèo nàn và chậm cập nhật. Do không am hiểu thương mại điện tử, khá nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã xem Web site như là nơi để phát... các tờ bướm quảng cáo hoặc bảng báo giá sản phẩm (bản điện tử), thay cho phương thức tiếp thị truyền thống (bản in). Có công ty đã “bê nguyên xi” (scan) danh thiếp của mình rồi đưa lên... Internet! Vì vậy, cũng không có khi là khó hiểu khi thương mại điện tử của Việt Nam trong các năm 2002-2003 bị xem là “hàng kiểng”!

Ba năm sau, diện mạo của e-commerce mang thương hiệu Việt Nam bắt đầu thể hiện rõ nét và sinh động hơn. Chất lượng của nhiều Web site đã được cải thiện đáng kể, do chú trọng đầu tư về mặt công nghệ và nội dung số. Thông tin diễn ra hai chiều và được cập nhật một cách đều đặn. Mô hình chợ đầu mối, siêu thị và cửa hàng trực tuyến đã được người dùng biết đến nhiều hơn. Tuy nhiên, tổng khối lượng và giá trị giao dịch qua mạng là không đáng kể. Phương thức thanh toán chủ yếu vẫn là “cháo” phải múc trước, tiền mới trao sau (lĩnh hóa giao ngân - Cash On Delivery). Nguyên nhân chủ yếu là do người dùng chưa có thói quen đi chợ trên mạng và sự non trẻ của hạ tầng bảo mật phục vụ thương mại điện tử. Đây cũng là giai đoạn mà e-commerce Việt Nam chuyển từ cách làm “ngẫu hứng”, “cầu may” sang cẩn trọng nhưng đầy quyết tâm.

Đến năm 2007, thị trường cung cấp dịch vụ tư vấn trực tuyến đã ghi nhận sự bùng nổ về mặt số lượng các Web site e-commerce làm ăn nghiêm túc. Giải thuật tìm kiếm mà Việt Nam đang áp dụng không hề thua kém so với các cường quốc về CNTT-TT, chẳng hạn như Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, Nhật Bản và Nhật Bản. Xúc tiến giao dịch qua mạng diễn ra ở tốc độ cao và có chiều sâu. Phương thức thanh toán tỏ ra linh hoạt hơn trước đây rất nhiều. Người dùng đã có thể chi trả theo hình thức chuyển khoản cho những mặt hàng chọn mua qua mạng. Lần đầu tiên, Việt Nam đã bắt đầu triển khai mô hình thông tin đa chiều, trong đó chủ nhân của Web site tư vấn mua sắm trực tuyến sẽ làm cầu nối liên kết doanh nghiệp với người tiêu dùng. Kết quả bước đầu cũng rất lạc quan.

Thành công của thương mại điện tử Việt Nam rất đáng được trân trọng và ghi nhận, dù rằng chỉ với ngần ấy sẽ chẳng là nhiều so với những cây “đại thụ” trong làng e-commerce hoàn vũ. Nó là kết quả rút tỉa kinh nghiệm từ bao giọt mồ hôi và nước mắt của doanh nhân Việt Nam. Vậy đâu là bài học thành công? Theo tôi, chủ yếu là do sự đầu tư tới ngưỡng, tinh thần dám nghĩ, dám làm và dám gánh lấy trách nhiệm của những người trẻ tuổi “có máu Robinson”. Chính sự nhạy bén, năng động, quả cảm, tự tin và đầy quyết đoán của họ đã viết nên những trang nhật ký hồng đầu tiên cho thương mại điện tử Việt Nam. Những nguyên nhân khác cũng cần được kể ra đó là hạ tầng ICT, hành lang pháp lý, sự vào cuộc của các cơ quan hữu trách, nhận thức của người dùng và sự xuất hiện đúng lúc của các quỹ đầu tư mạo hiểm.

Với tiềm năng và triển vọng như thế, dự báo, đến năm 2010, thị trường cung cấp dịch vụ tư vấn trực tuyến tại Việt Nam sẽ hình thành 3 xu hướng phát triển rõ nét bao gồm tư vấn đơn sản phẩm/chủng loại, dịch vụ tư vấn đa sản phẩm/chủng loại và dịch vụ cung ứng sản phẩm (chuyển đổi từ dịch vụ tư vấn do hội đủ các yếu tố để “ra riêng”). Số lượng Web site sẽ tiếp tục gia tăng nhưng ở mức không đáng kể. Tuy nhiên, chất lượng dịch vụ sẽ cao hơn vì thị trường mang tính cạnh tranh hơn.

Nói tóm lại, chưa bao giờ, thuyết “tam tài” (thiên, địa, nhân) lại gắn kết với e-commerce của Việt Nam đến “keo sơn” như hiện nay. Có điều, nếu muốn “đi tắt, đón đầu”, thì đòi hỏi bản thân các nhà cung cấp dịch vụ phải không ngừng tìm tòi ý tưởng mới lạ, tách bạch hoạt động của mình với đối tác tham gia và khai thác triệt để hàm lượng nội dung do người dùng đầu cuối (end-users) đóng góp.

VATGIA.COM:

Xây “thiên đường” bằng “giải thuật” “thất trụ”

Trong suốt quá trình điều nghiên thị trường dịch vụ tư vấn mua sắm trực tuyến tại Việt Nam, chúng tôi thật sự bị thuyết phục bởi VATGIA.COM (xem hình). Đây là một dịch vụ đầy triển vọng, mà đằng sau thành công của mô hình này là cả một câu chuyện giàu cảm xúc đã được viết nên bởi một cái tên khá “kín tiếng” trong làng e-commerce: VN Price JSC.


...Tháng 10/2004, với khát vọng mưu cầu tri thức trước khi nghĩ đến chuyện kinh doanh, anh Nguyễn Ngọc Điệp (hiện là Giám đốc VN Price JSC) đã khăn gói lên đường sang Nhật du học khóa đào tạo thạc sĩ của Trường Đại học Kyoto. Tại đây, anh đã bị choáng ngợp nhưng rồi lại nhanh chóng đam mê nghiên cứu các mô hình thương mại điện tử vốn được xem là thành công nhất lúc bấy giờ của xứ sở hoa anh đào. Hai năm sau, khi đã hấp thụ được bảy tám phần tinh hoa của e-commerce Nhật Bản, anh quyết định trở về Việt Nam để triển khai thử nghiệm. Nói là làm, anh và một số bạn bè đã góp vốn thành lập Công ty Cổ phần Vật giá Việt Nam (tên viết tắt là VN Price JSC, có trụ sở chính đặt tại 202A Phố Huế, Quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) với lĩnh vực kinh doanh khá rộng. Tuy nhiên, VATGIA.COM (ra mắt người dùng vào ngày 15/7/2007) mới là hoạt động đầu tiên và đóng vai trò xương sống cho những loại hình còn lại của VN Price JSC.

Mặc dù chỉ được xây dựng trong khoảng thời gian ngắn (có 7 tháng), song VATGIA.COM đã thu hút được sự quan tâm của đông đảo doanh nghiệp và người tiêu dùng trong nước. Đến với Web site này, bạn sẽ được cung cấp miễn phí mọi thông tin hữu ích trước khi quyết định là nên mua hàng ở đâu để được lợi nhất. Với trên 135.000 sản phẩm (nhiều gấp 5 lần so với một Web site thông thường về tư vấn mua sắm qua mạng) và hơn 1.200 gian hàng trực tuyến hiện có trong cơ sở dữ liệu, VATGIA.COM đã trở thành một trong số ít công cụ tìm kiếm và đối sánh sản phẩm hùng mạnh nhất hiện nay tại Việt Nam. Tính năng độc đáo nhất của nó có lẽ chính là khả năng liệt kê tất cả những sản phẩm phù hợp với giá thành nằm trong ngưỡng do người dùng quy định tìm kiếm. Tất cả đều được thực hiện chỉ trong đôi ba cú nhắp chuột đơn giản.

Hiện tại, mỗi ngày, VATGIA.COM đón tiếp trung bình khoảng trên 5.000 khách truy cập và hỗ trợ thành lập gian hàng trực tuyến cho gần 20 doanh nghiệp thành viên mới. VATGIA.COM cung cấp 3 hình thức thanh toán khi mua hàng qua mạng: trả bằng tiền mặt khi nhận hàng, trả qua tài khoản ngân hàng và trả bằng thẻ tín dụng. Ngoài ra, người dùng còn được cung cấp khá nhiều thông tin hữu ích khác, chẳng hạn như các chương trình khuyến mãi mới nhất của doanh nghiệp và đặc biệt là tính năng bình luận/chia sẻ kinh nghiệm mua sắm sản phẩm giữa những người tiêu dùng với nhau. Tuy nhiên, để giúp người dùng yên tâm hơn khi thanh toán, VATGIA.COM sẽ triển khai tính năng giới thiệu đối tác tin cậy. Theo đó, người dùng chỉ nên giao dịch với những doanh nghiệp đã được VATGIA.COM xác thực và bảo đảm.

Để có được thành công như trên, ít ai biết rằng, tất cả 25 nhân viên của công ty này đã phải làm việc trong một ngôi nhà nhỏ hẹp và bỏ ra gần 16 giờ/ngày, liên tục trong 7 tháng, để thu thập, số hóa và tích hợp dữ liệu cho hệ thống của VATGIA.COM. Chưa hết, không phải lúc nào cũng vận động được doanh nghiệp tham gia. Có khi mất cả tháng trời để giúp họ hiểu được giá trị thực sự của dịch vụ. Với số vốn ban đầu còn khá khiêm tốn, chi phí đầu tư cho quảng bá dịch vụ gần như không có. Tuy nhiên, VATGIA.COM đã được người dùng biết đến nhiều là do nỗ lực “đi cầm loa” để loan tin của mọi thành viên trong công ty, từ sự ủng hộ truyền miệng của bạn bè, nhưng quan trọng nhất vẫn là nhờ vào bản sắc không thể lẫn vào đâu được của dịch vụ.

Chia sẻ về bí quyết đã làm nên một VATGIA.COM độc nhất vô nhị, anh Nguyễn Ngọc Điệp (hiện là Giám đốc VN Price JSC) thổ lộ: “Để đạt được tôn chỉ “Thiên đường mua sắm” như đã đề ra, chúng tôi đã, đang và sẽ phát triển đầy đủ 7 tính năng lớn cho VATGIA.COM. Nó phải là một công cụ tìm kiếm cho phép người dùng biết được sản phẩm nào là rẻ nhất, tốt nhất, có chất lượng dịch vụ hậu mãi cao nhất, nơi nào có nhiều sản phẩm nhất, công cụ thiết kế gian hàng trực tuyến và khả năng tùy biến giao diện người dùng. Tôi luôn áp dụng lý thuyết về nhà hàng và món ăn trong việc quảng bá sản phẩm của mình. Làm thương mại điện tử cũng gần giống như vậy. Nếu món ăn không ngon, dịch vụ không tốt, thì quảng cáo tốt mấy đi nữa, người ta ăn một lần rồi sẽ không bao giờ đến nữa. Trái lại, cho dù quán ăn có ở tận hẻm cụt, vẫn sẽ luôn có khách hàng chấp nhận ngồi chờ để được phục vụ. Có một điều mà tôi cảm thấy vui mừng đó là nhân viên của tôi rất đoàn kết, chấp nhận vất vả và cam kết gắn bó lâu dài, dù rằng ngay bây giờ họ hoàn toàn có thể đầu quân cho những công ty lớn với đồng lương cao hơn. Với số vốn hạn hẹp, chúng tôi sẽ tập trung cho việc nâng cao chất lượng. Đó là con đường duy nhất để Công ty được trường tồn”.

… Vẫn còn quá sớm để khẳng định về sự thành công của những dịch vụ tư vấn mua sắm qua mạng tại Việt Nam. Bởi lẽ tất cả hiện còn rất trẻ. Tuy nhiên, chúng ta có thể khẳng định một điều rằng chính những con người như họ đã góp phần không nhỏ trong việc xây dựng một e-commerce mang tên Việt Nam. Hơn bao giờ hết, đất nước đang đứng trước cơ hội đuổi kịp mặt bằng chung của thế giới về công nghệ và giải pháp thương mại điện tử. Tuy nhiên, sự khác biệt lớn nhất đã tạo ra phân cách giữa ta và người, giữa phương Đông với phương Tây, giữa Google với VATGIA.COM, 123mua! hay Aha (xem hình) chính là “thể lực” và sự cam kết tuyệt đối, lâu dài với người dùng.

Để đạt được mục tiêu này, đòi hỏi doanh nghiệp trẻ không chỉ giỏi về tài, mà còn phải vẹn chữ đức. Một cánh chim không làm nên mùa xuân. Nhưng nhiều đàn én chắc chắn sẽ vẽ nên bức tranh tuyệt đẹp cho thương mại điện tử Việt Nam.

LÊ NGUYỄN BẢO NGUYÊN